مخزن آب مناسب کشاورزی، باغ و مزرعه ، می‌تواند به بهبود بهره‌وری آب و افزایش تولید محصولات منجر شود. آب برای صنعت کشاورزی بسیار حیاتی و بحرانی است و امروزه دغدغه هر کشاورز ، تامین آب زمین زراعی خود است. بدون آب کافی، گیاهان قادر به رشد و توسعه صحیح نخواهند بود، بنابراین، مدیریت منابع آب و استفاده بهینه از آن در صنعت کشاورزی، اهمیت بسیاری دارد. ضمن اینکه علاوه بر آبیاری، از منابع آب در فرآیندهای دیگری در صنعت کشاورزی استفاده می‌شود. که برخی از آنها عبارتند از پرورش دام، طیور و ماهی، نیاز به آب جهت شستشو و تهویه محیط. در این مقاله، به بررسی مخازن آب و تاثیر آنها بر کشاورزی و مدیریت مصرف آب در این صنعت به وسیله مخزن آب، می‌پردازیم.

مخزن آب کشاورزی چیست؟

یکی از راه‌های ذخیره‌سازی و مدیریت مصرف آب در زمین‌های زراعی و کشاورزی، مخزن آب است. این منابع آب از جنس پلاستیک با چگالی بالا هستند و به عنوان مخازن پلی اتیلن شناخته می‌شوند. تانکرهای پلاستیکی آب، از تبخیر بیش از حد و همچنین نفوذ بیش از حد آب در زمین جلوگیری می‌کند و برای کشاورزانی که حق آب مخصوص دارند، بسیار مناسب هستند و معمولا پس از ذخیره‌سازی آب ، با روش آبیاری قطره‌ای آن را به گیاه یا محصول می‌رسانند.

از چه مخازنی می‌توان برای کشاورزی استفاده کرد؟

مخازن پلی اتیلن
مخازن بتنی
مخازن فایبرگلاس
مخازن فلزی
مخزن آب ژئوممبران

مخزن پلی اتیلن در کشاورزی

این مخازن که امروزه محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، دارای وزن پایین، قابلیت جابجایی و نصب آسان هستند. از دیگر مزیت‌های تانکرهای پلاستیکی پلی اتیلن می‌توان به مقاومت و طول عمر بالا، قیمت مناسب نسبت به دیگر تانکرها و استفاده از آنها به عنوان عایق حرارتی اشاره داشت. ضمن اینکه، منبع‌های آب پلی اتیلن دارای ابعاد و کیفیت‌های متنوع هستند و قابلیت نگهداری آب و مواد مختلف دیگر مانند صنایع غذایی را نیز برخوردارند. با ورود به صفحه لیست قیمت مخزن پلی اتیلن، می‌توانید با انواع مخازن پلی اتیلن آشنا شوید و از قیمت روز آنها مطلع شوید.

نکات مربوط به نصب مخزن پلی اتیلن در زمین کشاورزی

مهمترین مرحله برای نصب مخزن پلاستیکی پلی اتیلن ، قرار گرفتن در محل نصب به صورت صحیح است ، به طوری که هیچگونه فشاری به دیواره‌های مخزن از هیچ طرف وارد نشود.
سطح زیر مخزن باید صاف و یکدست و بدون هیچگونه شیب و پستی و بلندی باشد. متداول‌ترین زیرسازی‌ها برای نصب مخزن در باغ و زمین کشاورزی ، مواد زیر مخزن آب ، می‌تواند برگرفته از موارد زیر باشد:
سطح با ماسه و شن
سطح با خاک رس
سطح سیمانی
در صورتی که از خاک‌، شن و ماسه برای نگهداری مخزن استفاده می‌کنید ، حتما مطمئن شوید که میزان تراکم سطح آن به قدری محکم هست که در اثر باد و باران جابجا نشود.
سطح زیر مخزن را به خوبی تمیز کنید تا هیچگونه سطح تیز مانند سنگ ریزه در آنها قرار نداشته باشد و امکان سوراخ شدن مخزن به وجود نیاید.

مخزن بتنی

مخازن بتنی دارای طول عمر بالایی هستند، اما امکان نفوذ آهک به داخل آنها زیاد است؛ ضمن اینکه معایب دیگری مانند هزینه ساخت بالایی دارند و جابجایی آنها غیر ممکن است.

مخزن فایبرگلاس

بدنه مخازن فایبرگلاس نقطه ضعف دارد و مقاومت آن در برابر ضربه، پایین‌تر از دیگر مخازن است. این مخازن برای نگهداری آب در زمین‌های زراعی و صنعت کشاورزی مرسوم نیست و معمولا جهت نگهداری سیالات خورنده و محیط‌های مرطوب استفاده می‌شود.

مخزن فلزی

مقاومت مخازن فلزی، خصوصا در زمان آتش‌سوزی و اشعه UV بالاست، اما تنوع کم و جنس سنگین آن در زمان جابجایی از معایب این نوع تانکرها به حساب می‌آید.

مخزن ژئوممبران

ورق‌های ژئوممبران در صورتی که به یکدیگر متصل شوند، می‌توانند به یک مخزن به صورت استخر تبدیل شوند که در صنعت کشاورزی، به صورت یک مخزن استفاده می‌شود. اما این مخزن نیازهای اولیه زیادی دارد و نقشه برداری از محل و پروسه طولانی راه اندازی آن توسط متخصصین انجام می‌شود.

بهترین مخزن برای کشاورزی چیست؟

با یک مقایسه ساده می‌توان نتیجه گرفت که بهترین و مفیدترین مخزن آب مناسب کشاورزی، مخازن پلی اتیلن هستند. این مخازن، علاوه بر آبیاری، در زمینه‌های مختلفی مانند؛ ذخیره‌سازی مواد شیمیایی و نگهداری محصولات کشاورزی استفاده می‌شوند. این نوع مخازن از جنس پلاستیکی ساخته شده‌اند و دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را برای کاربردهای کشاورزی مناسب می‌سازد.

مثلاً در صنعت باغداری، میوه‌ها و سبزیجات، پس از برداشت محصول، ممکن است نیاز به نگهداری آن در شرایط مناسب داشته باشند. مخازن پلی اتیلن با ایجاد شرایط محیطی مناسب از جمله حفظ رطوبت و محافظت شده برای محصولات از آنها نگهداری می‌کنند.

همچنین، مخازن پلی اتیلن در صنعت کشاورزی به عنوان مخازن مواد شیمیایی هم قابل استفاده هستند و برای کنترل آفات و بیماری‌ها در مزارع استفاده می‌شوند. این مخازن با دارا بودن مقاومت شیمیایی مناسب و خاصیت آنتی باکتریال، محلول‌ها را در شرایط ایمن و بهداشتی نگهداری می‌کنند و از ورود آلودگی به زمین و آب‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کنند.

چه عواملی بر میزان آب مصرفی یک زمین کشاورزی تاثیر می‌گذارد؟

اولین نکته در زمان تعیین حجم مخزن آب برای زمین کشاورزی، آگاهی از حجم آب مصرفی زمین زراعی است. عوامل مختلفی مانند نوع محصول، جنس خاک و مساحت زمین برای محاسبه میزان آب مصرفی مورد نیاز یک زمین کشاورزی تاثیرگذار است، اما در ادامه به معرفی مهمترین آنها می‌پردازیم:

میزان دفعات آبیاری
مساحت زمین زراعی
میزان تراکم سطح زیر کشت
نوع گیاهی زیر کشت
میزان رطوبت، نوع اقلیم و شرایط آب و هوای منطقه
نوع خاک زمین زراعی
سن و سال گیاه

آبیاری قطره‌ای چیست؟

آبیاری قطره‌ای ، یک روش پیشرفته آبیاری گیاهان است که با صرفه‌جویی در مصرف آب ، گیاه از ریشه ، آبیاری می‌شود و با استفاده از این روش می‌توان محصول را به میزان ۱۰ برابری تولید کرد.

مزایای آبیاری قطره‌ای

بالاترین بازدهی
صرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه‌ها
امکان تطبیق با انواع محصولات
حفظ سلامت گیاهان
تزریق همزمان کود

معایب آبیاری قطره‌ای

گرفتگی قطره چکان‌ها
جمع شدن نمک
نرسیدن آب به درختانِ با ریشه‌های پهناور
بالا بودن هزینه اولیه اجرا

تجهیزات مورد نیاز برای آبیاری قطره‌ای

مخزن آب
پمپ آب
فیلتر آب
تانک کود
فیلتر توری یا دیسکی
لوله اصلی
لوله آبرسانی
لوله‌های جانبی یا فرعی
قطره چکان و اتصالات لازم

جمع آوری آب باران با مخزن

جمع آوری آب باران با مخزن آب، یکی از کاربردهای مخزن آب است که برای زمین کشاورزی بسیار کارآمد است. برای این کار، نیاز به یک سطح مسطح با شیب ملایم است که آب را به حوضچه هدایت می‌کند، پس از آن ، آب از داخل فیلتر داخل مخزن عبور کرده و با پمپاژ در مخازن ، ذخیره و نگهداری می‌شود.

نکات مهم در زمان خرید مخزن آب کشاورزی

انتخاب مخزن بر اساس نوع محصول برای پرورش
آگاهی از سن و سال گیاهان
آگاهی از میانگین بارندگی، رطوبت هوا و نوع اقلیم منطقه
توجه به جنس خاک و مساحت زمین زراعی
توجه به دفعات آبیاری زمین زراعی

خـلاصـه مـقـالـه :

مخزن آب مناسب کشاورزی، تاثیر مستقیم بر روی تامین آب یک زمین زراعی دارد که مهمترین مسئله کشاورزان است. در حال حاضر، بهترین مخزن برای استفاده در صنعت کشاورزی، مخزن پلی اتیلن است که چند سالی است که جایگزین مخازن فلزی شده است. حجم و اندازه مخزن کشاورزی باید به میزان مصرف آب زمین، به درستی محاصبه شود که عوامل تاثیرگذار مربوط به آن را بیان کردیم. ضمن اینکه در مقاله، به بررسی مخزن پلی اتیلن در صنعت کشاورزی و روش آبیاری قطره‌ای پرداختیم و همینطور به نکاتی که یک کشاورز برای خرید یک مخزن آب نیاز دارد، اشاره کردیم.