دلایل نشتی مخزن آب و راهکارهای رفع و پیشگیری سرریز آب

نشتی مخزن آب یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای مخزن یا منبع آب شما پیش بیاید. ابتدا باید این را در نظر بگیرید؛ حتی مقاوم‌ترین نوع مخزن‌ها هم دچار این مسئله می‌شوند. در واقع فرقی نمی‌کند که تانکر شما پلی اتیلنی باشد یا فلزی یا حتی بتنی! در هر صورت، ممکن است دچار نشتی یا خرابی شوند. در بسیاری از موارد نیازی به تعویض مخزن وجود ندارد و روش‌های تعمیر راه حل مناسبی است. مهمترین دلایل نشت مخزن یا منبع آب؛ شرایط نصب غیر اصولی، نگهداری نامناسب و حتی شرایط آب و هوایی نامناسب است، در این مطلب به طور کامل به علت نشتی مخزن آب، فشار بیش از حد آب، آسیب دیدگی مخزن، فرسودگی مخزن، استفاده اشتباه از فلوتر و… می‌پردازیم. و روش‌های تعمیر و رفع نشتی را بررسی می‌کنیم.

فشار بیش از حد آب

هر تانکر، ظرفیت و گنجایش مشخصی دارد و قرار دادن میزان بیشتری از این مقدار، می‌تواند باعث ایجاد فشار آب در ساختمان و در نتیجه نشتی مخزن آب شود. استفاده از دستگاه فشارسنج، کمک زیادی برای اندازه‌گیری آب ورودی مخزن می‌کند و میزان فشار آب درون مخزن را به اندازه مشخصی کنترل می‌کند تا مانع از نشتی مخزن شود.

آسیب دیدگی مخزن (ایجاد ترک و سوراخ)

اولین دلیل مشخصی که باعث نشتی مخزن آب می‌شود؛ ضربه شدید مانند: افتادن، یا پرت شدن از ارتفاع است. استفاده از وسیله‌هایی مانند مته و اره در مجاورت مخزن، می‌تواند باعث ایجاد آسیب ناگهانی در آن شود و برخورد اجسام بیرونی مانند: سقوط آوار یا حمل و نقل نامناسب و غیراصولی، باعث ایجاد شکاف و شکنندگی در تانکرهای آب می‌شود. همینطور مواردی مانند: عدم نظارت و کنترل ناکافی و ایجاد آسیب فیزیکی به منبع آب صدمه می‌زند و یکی از دلایل نشتی مخزن آب می‌باشد.

پر نشدن مخزن ممکن است مشکل جدی نباشد و با بررسی دوره‌ای، این مشکل حل شود. قطع شدن سوئیچ اتومات پمپ یا همان ست کنترل، یکی از دلایل خالی شدن و پرنشدن مخزن است که برای محافظت از سلامت پمپ بر روی آن نصب می‌شود. در این شرایط سوئیچ کنترل باید بررسی شود.

شکسته شدن بدنه مخزن آب

فرسودگی مخزن

دومین دلیل اینکه باعث نشتی مخزن آب پلاستیکی می‌شود؛ شرایط آب و هوایی است که باعث فرسودگی مخزن می‌شود. گرمای شدید، قرار گرفتن این مخزن در مقابل اشعه نور آفتاب به مدت طولانی هم باعث فرسودگی و از بین رفتن مخزن می‌شود و به همین دلیل باید از روش‌های خنک نگه داشتن مخزن در گرما در تابستان استفاده کرد. همینطور برعکس در زمستان، جلوگیری از یخ زدن مخزن آب در زمستان که باعث ایجاد فرسودگی و در نهایت نشتی آب مخزن می‌شود. برای حل این مشکل، راهکارهای مختلفی وجود دارد که در زمان نگهداری از مخزن در مناطق گرمسیر و سردسیر باید رعایت شود.

شرایط نامطلوب این‌چنینی در بازه زمانی طولانی، مخزن آب را فرسوده کند و در نتیجه این فرآیند باعث نشتی پیدا کردن آب در این منبع آب پلاستیکی شود. دمای محیط هم ارتباط مستقیم با جنس منبع دارد. به طور مثال: منبع پلاستیکی برای بازه دمایی -۲۰ تا +۶۰ درجه سانتی گراد قدرت تحمل دارد.

قرار گرفتن در سرمای شدید در فصل زمستان، نیاز به خصوصا عایق بندی یا استفاده از مخزن فوم‌دار دارد. خصوصا مخزن فلزی در سرما دچار زنگ زدگی و خوردگی می‌شود.

نصب نادرست و غیر صحیح

همانطور که قبل‌تر اشاره داشتیم، نصب صحیح مخزن آب، بسیار اهمیت دارد و در صورتی که این فرآیند اصولی و استاندارد نباشد؛ ممکن است باعث فشار بر روی دیواره‌های منبع آب و ایجاد شکاف و سوراخ شدن تانکر پلاستیکی شود. همچنین نصب اتصالات منبع نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر به درستی انجام نشود باعث ایجاد نشتی در تانکر می‌شود.

نصب غیر اصولی مخزن آب

استفاده نادرست از فلوتر

خرابی شناور مخزن، یکی از علت‌های سر ریز شدن آب از منبع است. فلوتر یا شناور، یکی از اصلی‌ترین اجزای مخزن است که میزان حجم آب درون مخزن را کنترل می‌کند و با استفاده از فلوترها به صورت غیر استاندارد ، مخزن آب دچار نشتی می‌شود. به طور رایج، افراد تصور می‌کنند؛ مخزن دچار نشتی آب شده است، در صورتی که فلوتر به درستی نصب نشده است. اگر در زمان تشخیصِ دلیل نشتی، متوجه سرریز شدن آب به بیرون در کناره‌ها و رزوه مخزن شده باشید، دلیل نشتی مخزن آب، فلوترهای غیر استاندارد است و با تعویض آن، مشکل برطرف می‌شود.

خرابی شناور یا فلوتر

مهره بیرونی فیتینگ

اگر موقعیت جاری شدن آب، در پایین مخزن بود، مهره بیرونی فیتینگ در قسمت خروجی، دلیلی بر نشتی مخزن است. در این شرایط نیز باید مهره بیرونی فیتینگ به خوبی سفت شود، اما توجه داشته باشید که سفت کردنِ بیش از اندازه این مُهره، باعث خوردگی دیوار پلاستیکی مخزن آب می‌شود.

شستشوی تانکر

شستشوی تانکر پلاستیکی یکی از عواملی است که باید به صورت منظم و دوره‌ای انجام شود. تمیز نشدن مخزن به مرور زمان می‌تواند به بافت مواد مخزن آسیب برساند و در نهایت باعث خرابی مخزن شود.

برای نگهداری و مدیریت مخزن آب خانگی یا صنعتی، می‌توان چک لیست بررسی دوره‌ای از شرایط مخزن تهیه کرد که مخازن آب یا سوخت، توسط مدیر ساختمان یا مدیر صنعتی هر چند وقت یکبار و در فصول مختلف سال مورد بررسی قرار بگیرند. بدین ترتیب از وارد شدن آسیب‌های احتمالی به مخزن پیشگیری می‌شود.

استفاده از لرزه‌گیر در بین مخزن و پمپ

برخی زمان‌ها نیز خاموش و روشن شدنِ پمپ آب، ضرباتی به فیتینگ‌ها وارد می‌کند که موجب خارجی شدن مخزن از حالت آب بند می‌شود و در نتیجه‌ی این اتفاق، مخزن دچار نشتی آب می‌شود. در این شرایط، برای جلوگیری از ایجاد نشتی، می‌توانید از یک لرزه‌گیر در بین مخزن و پمپ استفاده کنید. خرابی پمپ آب می‌تواند یکی دیگر از دلایل نشتی آب در مخزن باشد، توجه داشته باشید که در زمان اتصال پمپ آب به مخزن پلی اتیلنی، آن را به شبکه آب شهری متصل نکنید. این موضوع ممکن است در عملکرد پمپ و در نتیجه آسیب زدن به مخزن تاثیر بگذارد.

چگونه نشتی آب مخزن را رفع کنیم؟

گاهی نشتی مخزن طبیعی است و از خود منبع آب اتفاق می‌افتد. این مشکل از طریق روش‌های معمول حل می‌شود. اما در زمانی که نشتی مخزن آب پلاستیکی، استاندارد نبودن تاسیسات آب ساختمان یا اتصالات لوله است، باید علت نشتی شناسایی و نسبت به تعمیر آن اقدام شود.

نشتی آب در اثر آسیب دیدن مخزن

جوشکاری مخزن

اگر نشتی ایجاد شده در مخزن آب در اثر ایجاد یک شکاف یا سوراخ شدن باشد، می‌توان به کمک روش جوشکاری، مخزن را ترمیم کرد و دوباره از آن استفاده کرد. در کنار اینکه جوشکاری، بهترین روش برای تعمیر نشتی مخزن آب است، باید توجه داشت که جوشکاری نیاز به نیروی کار متخصص و تجهیزات دارد و در صورتی که آسیب زیادی به مخزن وارد شده باشد یا نشتی‌های روی مخزن بزرگ باشد، روش جوشکاری مناسب در نظر گرفته نمی‌شود. اندازه استاندارد جوش زدن مخزن بین ۲.۵ تا ۱۵.۵ سانتی متر است و در صورت آسیب بیشتر، بهتر است که مخزن تعویض شود. در قسمت تعمیر و جوشکاری منبع آب، مفصل‌تر این موضوع توضیح داده شده است.

چسب مخزن

در صورتی که سوراخ مخزن کوچک باشد و بالاتر از سطح آب قرار گرفته باشد؛ یک درزگیر برای جلوگیری از ورود حشرات و گرد و غبار کافی است. درزگیرهایی که برای بستن سوراخ‌های مخزن استفاده می‌شود، چسب مخزن پلاستیکی یا اپوکسی نامیده می‌شوند. این درزگیرها برای تعمیر سوراخ‌های کوچک مفید است و در برابر آسیب‌های بزرگ و جدی، مقاومت مخزن پلاستیکی را بالا نمی‌برد. ضمن اینکه، در زمان استفاده از چسب تانکرهای پلاستیکی، باید حتما مطمئن شد که آلودگی درون آب منبع ایجاد نشود.

تعویض مخزن پلاستیکی

در صورتی که آسیب دیدگی و نشتی مخزن آب زیاد باشد و امکان رفع و ترمیم مخزن از بین رفته باشد، نیاز است تا مخزن به طور کلی تعویض شود. مخازنی که دارای عمق و اندازه شکستگی زیادی هستند، امکان تعمیر در آنها از بین می‌رود. برای مخازن با حجم بالا، می‌توان با جوش مخزن و یا چسب مخصوص اقدام به تعمیر کرد. اما در صورت تحت فشار بودن آب در محل آسیب، رفع نشتی مخزن آب غیر ممکن می‌شود و بهتر است آن را تعویض کرد.

همانطور که گفتیم؛ نصب صحیح، به‌ویژه در بخش زیرسازی مخزن آب، نقش حیاتی در حفظ دوام و عملکرد آن دارد. زیرسازی باید کاملاً صاف، تراز، مقاوم و عاری از هرگونه شیب یا ناهمواری باشد تا وزن آب به‌طور یکنواخت توزیع شود و فشار اضافی به نقاط خاص وارد نشود. در صورت بی‌توجهی به این موضوع، مخزن پلاستیکی ممکن است دچار ترک، تغییر شکل یا نشتی شود که در بسیاری موارد قابل تعمیر نیست و نیاز به تعویض کامل مخزن را به‌وجود می‌آورد. این نه‌تنها هزینه‌بر است، بلکه می‌تواند باعث آسیب به تأسیسات اطراف و هدررفت آب نیز شود. بنابراین، رعایت اصول زیرسازی از همان ابتدا، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفظ سلامت سیستم آبرسانی ساختمان محسوب می‌شود.

استفاده از مخزن دست دوم و ارزان قیمت

استفاده از مخزن آب دست دوم، اگر بدون بررسی دقیق انجام شود، می‌تواند منبعی از مشکلات جدی و نشتی‌های پرهزینه باشد. این نوع مخازن معمولاً دچار فرسودگی، ترک‌های پنهان، زنگ‌زدگی یا آسیب‌های ناشی از حمل‌ونقل هستند که در نگاه اول قابل تشخیص نیستند. همچنین ممکن است اتصالات، فلوتر یا شیرهای آن به‌درستی کار نکنند یا قبلاً به‌صورت غیراصولی تعمیر شده باشند، که همین موضوع احتمال نشتی را افزایش می‌دهد.

از طرفی، مخازن بازیافتی یا غیر استاندارد که قبلاً در شرایط نامناسب نگهداری شده‌اند، ممکن است دچار تغییر شکل، رشد جلبک، یا ته‌نشینی املاح شده باشند که به مرور زمان دیواره‌های مخزن را ضعیف کرده و باعث نشتی می‌شود. در برخی موارد، فشار زیاد آب یا نصب نادرست در محل جدید نیز می‌تواند ترک‌های قبلی را فعال کرده و منجر به نشتی شود.

بنابراین، اگر قصد استفاده از مخزن دست دوم را دارید، حتماً باید آن را از نظر سلامت فیزیکی، کیفیت اتصالات، و سابقه استفاده بررسی کنید و در صورت وجود هرگونه آسیب یا نشتی، از خرید آن صرف‌نظر کنید یا برای تعمیر اصولی اقدام نمایید. در غیر این صورت، هزینه تعویض و خسارات ناشی از نشتی ممکن است بسیار بیشتر از خرید یک مخزن نو باشد.

تشخیص نشتی در مخزن

برای اینکه مطمئن شوید مخزن دچار نشتی آب شده یا خیر، باید نسبت به تعمیر آن، اقدامات اولیه لازم را انجام دهید:

1. مشخص کردن نقطه نشتی: ابتدا محل نشتی مخزن را پیدا کنید و آن را علامت گذاری کنید. برای این کار باید کف مخزن و دیواره‌های آن را به خوبی بررسی کنید.
2. خشک کردن محل نشتی: پس از پیدا کردن محل نشتی، محل آن را با پارچه خشک و نرم به خوبی خشک کنید تا اثر نم و رطوبت در آن به طور کامل از بین برود.
3. رفع نشتی آب مخزن: در این مرحله برای تعمیر نشتی آب، می‌توانید از چسب سیلیکون استفاده کنید. توجه داشته باشید که این عمل در صورت کوچک و قابل دسترس بودنِ ترک‌های روی مخزن انجام می‌شود.
4. تعمیرکار متخصص: اگر پس از انجام سه مرحله قبل، موفق به رفع نشتی آب نشدید، باید از یک متخصص تعمیرکار در این زمینه، کمک بگیرید.

پیشگیری از نشت آب مخزن

جلوگیری کردن از ترکیدگی و ایجاد نشتی مخزن آب، قبل از اینکه این مخزن دچار آسیب دیدگی شود، چند نکته مشخص دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

1. بازرسی و چک کردن مخزن به طور منظم
2. نگهداری مخزن زیر سایه برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و اشعه فرابنفش
3. نگهداری مخزن در فضای دارای دمای مناسب و به دور از گرمای شدید
4. رعایت کردن دستورالعمل‌های نصب و نگهداری مخزن
5. استفاده از مخزن فایبرگلاس

چگونه طول عمر و نگهداری مخازن آب را بالا ببریم؟

اگر به دنبال بالا بردن و افزایش طول عمر مخزن خود هستید؛ برخی از روش‌ها در طول نگهداری از مخزن، برای بالا بردن طول عمر آن بسیار تاثیرگذار است. در ادامه برخی از این روش‌ها را بررسی می‌کنیم:

• مخزن آب باید حداقل روزی یک بار استفاده و همینطور بررسی و چک شود. بلا استفاده ماندن مخزن باعث فرسودگی آن می‌شود.
• عایق‌کاری مخزن پلی اتیلن و لوله‌های آن با ورقه‌های فویل در زمستان، باعث ضربه‌گیری و ایجاد مقاومت بیشتر آنها می‌شود.
• مخزن را به طور صد در صدی پر نکنیم، تا در زمان سرما، بتوانید آب مخزن را افزایش دهید.
• قرار دادن مخزن بر روی سطح صاف، از عوامل دیگری است که از خرابی و نشتی مخزن آب جلوگیری می‌کند.