یکی از مهمترین مراحل خرید مخزن آب برای ساختمان، انتخاب حجم متناسب با نیازهای یک ساختمان است. مخزن کوچکتر از حد نیاز ساختمان، ساکنین را با مشکلاتی مانند کمبود فشار آب در واحدها یا مخزن بزرگتر از حد نیاز، خرج اضافی روی دست اهالی ساختمان میگذارد.

تانکر آب زیر پله ای مناسب برای آپارتمان
چگونه حجم مخزن آب مناسب برای یک آپارتمان را محاسبه کنیم؟
محاسبه حجم منبع آب در یک آپارتمان معمولا توسط مدیر ساختمان انجام میشود. مدیر ساختمان برای محاسبه حجم مناسب مخزن آب در یک ساختمان، باید عواملی مانند مصرف آب روزانه، تعداد ساکنین، مدت زمان ذخیرهسازی و مصارف خاص را در نظر بگیرد.
مصرف روزانه آب بر اساس استانداردها یا دادههای مصرف که توسط سازمان آب اعلام میشود، برای هر فرد تعیین میشود. به طور مثال سازمان آب بر اساس الگوی صرفه جویی مصرف، میزان آب مورد نیاز روزانه در هر واحد را حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ لیتر محاسبه کرده است. استانداردهای مهندسی و شهری بر اساس مقررات ساختمانسازی منطقه، الزاماتی برای ذخیرهسازی حداقل حجم آب در ساختمانها دارند. این سازمانها معمولا مقدار توصیهشده برای حجم مخزن در ساختمانها در نظر میگیرند.
حجم مخزن باید بتواند نیاز آب ساختمان را برای ۱ تا ۲ روز تامین کند، تا در صورت قطعی آب، تا حدودی آب ذخیرهشده در مخزن وجود داشته باشد. همچنین اگر ساختمان دارای سیستمهای خاصی مانند آبیاری، کولرهای آبی یا تجهیزات صنعتی باشد، مدیر ساختمان باید این موارد را نیز در محاسبه حجم مخزن ساختمان لحاظ کند.
فرمول محاسبه: حجم مخزن (لیتر) = مصرف روزانه کل ساختمان x تعداد روزهای ذخیره سازی
برای مثال، اگر یک ساختمان با ۱۰ نفر ساکن باشد و هر نفر روزانه ۲۵۰ لیتر آب مصرف کند و مدیر ساختمان بخواهد آب برای ۲ روز ذخیره شود: 10x250x2=5000L یعنی نیاز به مخزنی با ظرفیت ۴۰۰۰ لیتر دارید.
محاسبه حجم مخزن بر اساس مصرف روزانه ساکنان
همانطور که گفتیم تعداد افراد ساکن در ساختمان، برای انتخاب حجم منبع یا تانکر آب تاثیرگذار است. میزان لیتراژ مورد نیاز برای هر شخص، در هر سال، توسط سازمان آب و فاضلاب مقدار مشخصی اعلام میشود. اما روش دیگر برای محاسبه مصرف آب هر واحد و تعداد ساکنین آن، میتواند توسط مدیر ساختمان و پس از بررسی و آنالیز میزان مصرف آب در مدت زمان مشخص به صورت دقیقتر انجام شود.
بدین منظور مدیر ساختمان میبایست ابتدا میانگین مصرف روزانه هر فرد را تعیین کند و سپس تعداد ساکنین را در این مقدار ضرب کند. سپس این مقدار را در تعداد روزهای مورد نظر برای ذخیرهسازی ضرب کند.
فرمول محاسبه: تعداد روزهای ذخیرهسازی x مصرف روزانه فرد x تعداد ساکنان = حجم مخزن
محاسبه حجم مخزن بر اساس تعداد طبقه
محاسبه حجم مخزن از طریق تعداد طبقات یک ساختمان، یکی از روشهای قدیمی انتخاب مخزن مناسب است و در حال حاضر کمتر کسی از این روش برای محاسبه حجم مخزن آپارتمان استفاده میکند. اما به طور کلی در این روش با محاسبه زیربنای طبقات، تعداد واحدهای مسکونی در هر طبقه و برآورد تعداد ساکنان هر واحد (مثلا هر واحد ۳ تا ۵ نفر)، میتوان حجم مخزن را محاسبه کرد.
فرمول محاسبه: تعداد روزهای ذخیرهسازی x مصرف روزانه x تعداد ساکنان هر واحد x تعداد طبقات = حجم مخزن
توجه داشته باشید که مخزن آب تاثیر زیادی بر روی فشار آب واحدهای طبقات بالای ساختمان دارد. حجم مخزن میتواند باعث ایجاد فشار کافی پمپها شود. در این شرایط شاید نیاز باشد تا مخزن را با ظرفیت بالاتر انتخاب کنید.
محاسبه حجم مخزن بر اساس تجهیزات و مصارف خاص
اگر در ساختمان تجهیزاتی مانند سیستمهای آبیاری، تاسیسات صنعتی، کولرهای آبی و… وجود داشته باشد، باید این موارد را در محاسبه لحاظ کرد. به عنوان مثال: کولرهای آبی در فصل گرما نیاز به حجم قابل توجهی آب دارند که باید در مخزن ذخیره شود.
محاسبه حجم مخزن با استفاده از نرم افزارهای تخصصی
ترکیب عوامل مختلف مانند مصرف روزانه، سطح زیر بنا و نیازهای خاص باعث میشود تا امکان محاسبه بهینهترین حجم مخزن فراهم شود. این فرایند محاسبه، از طریق نرم افزارهای تخصصی توسط مهندسان تاسیسات انجام میشود.

منبع آب مناسب برای ساختمان چند واحدی
جدول حجم مخزن بر اساس تعداد واحد
بر اساس استاندارد اعلامی شرکت آب و فاضلاب در سال ۱۴۰۲ به ازای هر واحد ۲۰۰ تا ۲۵۰ لیتر آب نیاز است. این عدد با پیش فرض خانواده ۴ نفره و به منظور استفاده در ۱۲ ساعت یا نیمشبانهروز تعیین شده است. این میزان مصرف هر سال به دلیل کم شدن سطح آب سدها و کاهش فشار جریان آب لوله کشی شهری، دچار تغییرات میشود.
محصولات پیشنهادی |
حداقل حجم مورد نیاز مصرفی |
تعداد واحدها |
مخزن ۱۰۰ لیتری مخزن ۲۰۰ لیتری مخزن ۲۵۰ لیتری مخزن ۳۰۰ لیتری مخزن ۴۰۰ لیتری مخزن ۵۰۰ لیتری |
۲۵۰ لیتر |
۱ |
مخزن ۷۵۰ لیتری مخزن ۸۰۰ لیتری |
۶۰۰ لیتر |
۲ |
مخزن ۱۰۰۰ لیتری مخزن ۱۵۰۰ لیتری |
۱۲۰۰ لیتر |
۴ |
مخزن ۱۵۰۰ لیتری مخزن ۲۰۰۰ لیتری |
۱۸۰۰ لیتر |
۶ |
مخزن ۲۰۰۰ لیتری مخزن ۳۰۰۰ لیتری |
۲۴۰۰ لیتر |
۸ |
مخزن ۳۰۰۰ لیتری |
۳۰۰۰ لیتر |
۱۰ |
مخزن ۳۰۰۰ لیتری مخزن ۴۰۰۰ لیتری مخزن ۵۰۰۰ لیتری |
۳۶۰۰ لیتر |
۱۲ |
مخزن ۵۰۰۰ لیتری مخزن ۶۰۰۰ لیتری |
۵۰۰۰ لیتر |
۱۵ |
مخزن ۸۰۰۰ لیتری مخزن ۱۰۰۰۰ لیتری |
۹۰۰۰ لیتر |
۳۰ |
مخزن ۱۵۰۰۰ لیتری |
۱۴۰۰۰ لیتر |
۴۵ |
مخزن ۲۰۰۰۰ لیتری |
۱۸۰۰۰ لیتر |
۶۰ |
حجم مخزن آب برای ۱ واحد
نصب یک مخزن آب برای واحد مستقل، طبیعتا با هر واحد آپارتمان متفاوت است. استانداردترین مخزن از لحاظ حجم برای تک واحدی، از ۲۰۰ لیتر تا ۵۰۰ لیتری با توجه به تعداد نفرات و تجهیزات مشخص میشود.
اگر قصد نصب مخزن در تراس یا بالکن را داشته باشید و میخواهید که مخزن فضای زیادی را اشغال نکند، مخزن ۲۵۰ لیتری عمودی یکی از بهترین گزینهها است.
در ادامه مخزن مناسب برای آپارتمانهای ۴ واحدی را نیز به طور مثال قرار میدهیم.
مخزن آب مناسب ۴ واحد
برای محاسبه حجم مخزن یک ساختمان ۴ واحدی، ابتدا نوع ساختمان بسته به مسکونی، تجاری یا صنعتی بودن آن را در نظر بگیرید.
حجم مخزن برای ساختمان مسکونی (۴ واحدی)
اگر فرض کنید؛ هر واحدی مسکونی ۳ تا ۴ نفر ساکن دارد و میانگین مصرف روزانه هر فرد ۲۰۰ لیتر باشد و همینطور بخواهید ذخیرهسازی را برای ۲ روز انجام دهید:
فرمول محاسبه: ۵۶۰۰ لیتر = روز x ۲۰۰ لیتر x ۳.۵ نفر x ۴ دو واحد
بنابراین میتوان دو مورد مخزن زیر را برای یک ساختمان مسکونی ۴ واحدی به عنوان بهترین گزینه در نظر گرفت:
- مخزن ۵۵۰۰ لیتری
- مخزن ۶۰۰۰ لیتری
حجم مخزن برای ساختمان تجاری (۴ واحدی)
در ساختمانهای تجاری، مصرف آب هر واحد، بسته به نوع فعالیت متفاوت است. میانگین مصرف روزانه هر نفر ۵۰ تا ۱۰۰ لیتر (کمتر از مسکونی) است. تعداد کارکنان هر واحد ممکن است ۴ تا ۱۰ نفر باشد و اگر ذخیرهسازی آب برای ۲ روز در نظر گرفته شود:
فرمول محاسبه: ۴۲۰۰ لیتر = روز x ۷۵ لیتر x ۷ نفر x ۴ دو واحد
بنابراین دو مورد مخزن زیر در یک ساختمان، بهترین گزینهها برای ساختمان تجاری ۴ واحدی هستند:
- مخزن ۴۰۰۰ لیتری
- مخزن ۵۰۰۰ لیتری

فرمول محاسبه حجم مخزن برای آپارتمان ۴ واحدی
حجم مخزن برای ساختمان صنعتی (۴ واحدی)
بسته به نوع صنعت، ممکن است مصرف آب بسیار زیاد باشد. مثلا میزان متوسط مصرف روزانه یک کارگر یا دستگاه در کارگاههای تولیدی، رستورانها یا مراکز شست و شو؛ میتواند ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ لیتر هم باشد. همینطور اگر تعداد افراد در هر واحد بین ۱۰ تا ۳۰ نفر باشد و ذخیرهسازی برای ۱ یا ۲ روز در نظر گرفته شود:
فرمول محاسبه: ۸۰۰۰۰ لیتر = روز x ۵۰۰ لیتر x ۲۰ نفر x ۴ دو واحد
بنابراین یک مخزن ۸۰ هزار لیتری گزینه مناسبی برای این ساختمان صنعتی است.
مخزن آب برای ساختمان ۶ واحدی
انتخاب مخزن مناسب برای ساختمان ۶ واحدی، بستگی به تعداد ساکنین، فشار آب منطقه و نوع کاربری ساختمان دارد. پس از محاسبه متوسط مصرف ساکنین ساختمان، میتوان مخزن مناسب را انتخاب کرد. مخزن ذخیره ۲۰۰۰ لیتری برای آپارتمانهای مسکونی ۶ واحدی مناسب است.
مخزن آب مناسب ۱۰ واحد
طبق گفته سازمان آب در ایران، هر نفر روزانه به طور متوسط ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف میکند. اگر در هر واحد ۴ نفر زندگی کنند، کل مصرف روزانه ساختمان حدود ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ لیتر خواهد بود. بنابراین حداقل میزان مخزن در این آپارتمان با این تعداد واحد، باید حدود ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ لیتر باشد.
مخزن مناسب آپارتمان برای ساختمانهای ۴، ۶ یا ۱۰ واحدی بسته به نوع شکل مخزن و حجم آن قیمت مشخصی دارد. تنوع مخازن پلاستیکی برای ذخیرهسازی آب آشامیدنی بسیار بالاست و خصوصا در زمینه بهداشتی هم از سایر انواع مخازن بهتر است. قانون مخزن آب ساختمان نیز برای تمامی سازندگان اعلام شده و هر ساختمان باید حداقل یک مخزن ذخیره داشته باشد.
آیا مخازن آب ۱۰۰۰ لیتری را در خانه های ویلایی میتوان بدون عایق کاری حرارتی در فضای باز، مثلا در حیاط نصب کرد؟ آیا در سرمای ۱۵ درجه زیر صفر یخ نمی زند؟
سلام و عرض ادب.
این مخزن ها در برای سرما و گرمای محیط مقاوم هستند و تا منفی 30 درجه تحمل دمایی دارند و اگر میخواهید طول عمر بیشتری داشته باشند عایق کاری مخزن یه روش مناسب برای شما میباشد.