دلایل تشکیل رسوب و روش‌های جلوگیری از ایجاد رسوب در مخزن

سختی آب بر اساس میزان یون‌های منیزیوم و کلسیوم در آب مشخص می‌شود. این مواد معدنی موجود در آب ضرر خاصی برای انسان ندارد، اما در زمان ذخیره آب، ممکن است در کف مخزن به صورت گل و لای و لجن انباشته شود که باعث ایجاد رسوب در مخزن می‌شود. در واقع به تشکیل و تجمع ترکیب مواد معدنی در سطح ممبرانِ سیستم آبرسانی، رسوب گفته می‌شوند و قبل از اینکه مقدار آن بیش از حد مجاز شود، باید از تجمع آنها جلوگیری کرد زیرا باعث آلودگی و بیماری می‌شود. در این مقاله، به بررسی روش‌های جلوگیری از ایجاد رسوب در مخزن و معرفی جدیدترین مخازنی که با خاصیت رسوب‌گریزی تولید شده‌اند، می‌پردازیم.

چطور رسوب زدایی انجام دهیم

چه عواملی باعث ایجاد رسوب در کف مخزن می‌شوند؟

رسوب در مخزن آب می‌تواند به‌دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود. برخی از مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

۱. سختی آب

آب‌های دارای مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم می‌توانند باعث ایجاد رسوبات آهکی شوند. هرچه سختی آب بیشتر باشد، احتمال تشکیل رسوبات افزایش می‌یابد. میزان سختی آب که از لوله ورودی به مخزن وارد می‌شود، در مناطق مختلف، متفاوت است.

۲. دمای آب

افزایش دما باعث رسوب‌گذاری سریع‌تر مواد معدنی می‌شود. به همین دلیل، آبگرمکن‌ها و مخازن آب گرم بیش‌تر در معرض تجمع رسوبات هستند.

۳. ترکیبات شیمیایی موجود در آب

وجود مواد محلول مانند آهن، منگنز و سیلیس می‌تواند منجر به تشکیل رسوبات مختلف در مخزن شود.

۴. عدم تعویض یا تمیز کردن مخزن به‌صورت دوره‌ای

اگر مخزن به‌طور منظم تمیز نشود، رسوبات به‌مرور زمان تجمع پیدا می‌کنند و باعث کاهش کیفیت آب می‌شوند.

۵. آلودگی‌های محیطی و ذرات معلق

گرد و غبار، خاک، لجن و سایر ذرات می‌توانند به داخل مخزن نفوذ کرده و ته‌نشین شوند، که به‌مرور زمان لایه‌های رسوب را افزایش می‌دهد.

۶. جریان آب کم یا راکد

آب راکد یا جریان کم باعث افزایش احتمال ته‌نشین شدن مواد معدنی و آلاینده‌ها می‌شود. مخازنی که آب در آن‌ها برای مدت طولانی بدون استفاده باقی می‌ماند، بیشتر مستعد رسوب‌گیری هستند.

۷. کیفیت و جنس مخزن

برخی از مواد ساخت مخزن می‌توانند با آب واکنش داده و باعث تشکیل رسوبات شوند. مخازن با سطح زبر یا مواد نامرغوب نیز باعث افزایش چسبندگی رسوبات می‌شوند.

نکته: استفاده از مخازن سه لایه به جای تانکر آب تک لایه، برای ذخیره‌سازی آب بهداشتی بسیار مناسب‌تر است و باعث می‌شود در کف مخزن، خزه یا جلبک ایجاد نشود. مخازن سه لایه با داشتن یک لایه میانی سیاه رنگ، مانع از عبور نور خورشید به داخل مخزن می‌شوند.

۸. جانمای مخزن

مکان قرار گرفتن مخزن در حفظ و نگهداری آن بسیار اهمیت دارد. نصب مخزن در مکان‌های سرپوشیده و تا جایی که امکان دارد، به دور از تابش مستقیم نور خورشید، بهتر است. زیرا اشعه یو-وی خورشید باعث ایجاد جلبک و باکتری در مخزن می‌شود.

۹. بستن و پلمپ درب مخزن

زمانی که تمام اتصالات روی مخزن نصب شده‌اند، درب مخزن را بسته و آن را پلمپ کنید تا از تابش نور خورشید در داخل مخزن جلوگیری کنید. ضمن اینکه باز بودن درب مخزن، ممکن است باعث ورود گرد و خاک به داخل مخزن شود.

نکته: شرکت تهران پلیمر یارا با طراحی جدید، بر روی درب‌های مخازن خود قفل قرار داده است که اصطلاحا به آن “درب‌های قفل دار” گفته می‌شود. بدین صورت با بستن قفل بر روی درب مخزن، تنها با کلید، امکان باز شدن آن وجود دارد.

رسوب در مخزن

مخزن سه لایه آنتی باکتریال هیدروفوب

مخزن سه لایه هیدروفوب: یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری از ایجاد رسوب در مخزن؛ خاصیت ضد رسوب است. علاوه بر این در برابر باکتری و آلودگی نیز خاصیت گریز دارد، یعنی تا حدود بسیار زیادی امکان ایجاد باکتری و رسوب در آن از بین رفته است. این مخزن، محصول و اختراع جدید شرکت تهران پلیمر یارا است. در این مخزن از مواد مخصوص نانو استفاده شده که باعث می‌شود تا آلودگی و مواد معدنی به دیواره‌ها و کف مخزن نچسبد. همینطور، در زمان شستشو نیز کار را بسیار آسان‌تر می‌کند.

رسوب چه تاثیری منفی بر روی سیستم تاسیسات می‌گذارد؟

تشکیل رسوب در داخل مخزن در حفظ کارایی و کیفیت آب مخزن تاثیر زیادی دارد. بنابراین هرچند وقت یکبار باید نسبت به رسوب‌زدایی مخزن اقدام کنید. نصب فیلترهای تصفیه آب تا حدود زیادی به جلوگیری از ایجاد رسوب کمک می‌کند، اما شستشوی مخزن به صورت دوره‌ای و منظم را نمی‌توان نادیده گرفت. مخزن آب باید به صورت دوره‌ای اسیدشویی شود تا آلودگی و میکروب‌ها به طور کامل در مخزن از بین بروند.

رسوب می‌تواند به داخل لوله‌های آب و سایر تجهیزات و اتصالات مخزن نفوذ کند و سپس به شیرآلات داخل واحدها برسد. نفوذ رسوب به لوله‌های آب می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند و باعث ایجاد مشکل برای سیستم لوله‌کشی و کیفیت آب مصرفی شود.

برخی از مشکلات پس از نفوذ رسوب به لوله‌های آب را در زیر مشاهده می‌کنید:

• کاهش فشار آب: با تجمع رسوبات در داخل لوله‌ها، جریان آب محدود می‌شود و فشار آب کاهش پیدا می‌کند.
• انسداد لوله‌ها: اگر میزان رسوب زیاد باشد، ممکن است لوله‌ها به‌طور کامل مسدود شوند، که باعث قطع جریان آب می‌شود.
• افزایش مصرف انرژی: در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، رسوب باعث کاهش راندمان دستگاه‌ها شده و مصرف انرژی را افزایش می‌دهد.
• تغییر کیفیت آب: رسوبات می‌توانند باعث تغییر رنگ، بو و طعم آب شوند و حتی باعث رشد باکتری‌ها شوند که روی سلامت افراد تاثیر می‌گذارد.
• آسیب به تجهیزات: آبگرمکن، ماشین لباسشویی، ظرفشویی و سایر وسایل مرتبط با آب ممکن است به دلیل رسوبات دچار خرابی زودهنگام شوند.

جلوگیری از ایجاد جلبک در مخزن

جلوگیری از جلبک زدن مخزن آب، اصلی‌ترین راهکار برای پاکسازی مخازن آب است. مخازن نگهداری آب شرب، اغلب با مشکل رشد جلبک‌های سبز در ذخایر آب خود مواجه هستند. این پدیده نه‌تنها ظاهری ناخوشایند ایجاد می‌کند، بلکه مشکلات متعددی مانند بیماری و باکتری به‌همراه دارد. رشد جلبک‌ها، کیفیت آب را کاهش می‌دهد و تجهیزاتی مانند پمپ‌ها و فیلترها را مسدود می‌کند. به‌طور کلی استفاده از آب را برای کاربردهای مختلف دشوار و ناخوشایند سازد.

رشد جلبک‌ها می‌تواند در هر شرایطی که آب برای مدت طولانی ذخیره می‌شود، رخ دهد؛ از کاربردهای کشاورزی و دامپروری گرفته تا آکواریوم‌ها، آکوپونیک‌ها، مصارف خانگی، فرآیندهای تجاری یا حتی ذخایر اضطراری بلندمدت. عامل اصلی در رشد جلبک‌ها، نور خورشید است و بدون اقدام پیشگیرانه، این مشکل می‌تواند بارها و بارها تکرار شود. با این‌حال، با شناخت دلایل اصلی رشد جلبک‌ها و اتخاذ تدابیر مناسب، می‌توان از وقوع این پدیده ناخوشایند جلوگیری کرد و کیفیت آب ذخیره‌شده را حفظ نمود.

(برای جلوگیری از ایجاد رسوب در مخزن می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت:)

1. کاهش نور
2. کنترل مواد مغذی
3. استفاده از مواد ضد جلبک
4. تعویض و گردش آب
5. استفاده از فیلتر UV
6. حفظ تعادل زیستی