جمع آوری و ذخیره آب باران با استفاده از مخزن آب

جمع آوری و ذخیره آب باران با استفاده از مخزن آب ، یکی از راهکارهای علمی مهندسی است که برای صرفه جویی در مصرف آب بسیار کارآمد و مفید به حساب می‌آید. آب باران در اثر تابش نور آفتاب به صورت قطره‌های کوچک به زمین می‌بارد و دارای ذرات معلق، مواد معدنی و شیمیایی است که اتمسفر و هوا به آن اضافه شده است. به دلیل کم شدن آب در جهان، بهره‌وری از آب باران، روز به روز در حال افزایش است و در زمینه تغذیه گیاهان و درختان، شستشو و تعادل حرارتی مانند گرم کردن یک خانه بسیار بالاست و به خصوص در کشور ایران که با معضل کمبود آب روبرو است؛ تامین آب توسط بارش‌های باران، یک فرآیند بسیار کاربردی به حساب می‌آید.

در این شرایط استفاده از مخازن آب برای ذخیره آب باران راهکار هوشمندانه‌ای است. بزرگترین مخزن برای ذخیره آب هم اکنون در کشورهای عربستان، ژاپن و آلمان واقع شده‌اند که مساحت آنها به ۳ میلیون متر مکعب می‌رسد. این مخازن برای ذخیره‌سازی آب باران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضمن اینکه کاربردهای زیادی دارند و اهمیت ذخیره‌سازی آب در سیستم کشاورزی، بسیار برجسته است.

جمع آوری و ذخیره آب باران

ذخیره آب باران (به انگلیسی: Rainwater Harvesting) به فرآیند جمع آوری آب باران توسط یک سطح صاف، مانند سقف خانه گفته می‌شود که در ادامه‌ی این سیستم، آب باران به داخل یک مخزن هدایت می‌شود. در سیستم‌های شهری بجای مخزن آب، از گودال عمیق چاه یا سفره‌های آب زیر زمینی هم استفاده می‌شود و مصارف آن در صنایع کشاورزی‌، دامداری و آبیاری باغات است.

روش‌های جمع آوری آب باران

1. سیستم‌های جاروبی زمینی: از چاه‌ها و حوضچه‌ها و کانال‌های سطحی برای جمع‌آوری و نگهداری آب استفاده می‌شود.
2. سیستم‌های جاروبی ساختمان: در ساختمان‌ها و سازه‌ها از سقف‌های جاروبی، لوله‌های افقی و عمودی و مخزن‌های آب استفاده می‌شود.
3. سیستم تصفیه: استفاده از سیستم پردازش و تصفیه آب در زمان استفاده از آن به عنوان آب شرب لازم است.
4. جعبه‌های ذخیره آب باران: از جعبه‌های مخصوص در زیر زمین استفاده می‌شود.
5. سیستم‌های تجمیع آب باران در کشاورزی: کشت مختلط با ایجاد خاک‌های سرپوشیده (زیرسازی شده) و سیستم‌های مکانیزه آب استفاده می‌شود.

آب باران یک منبع رایگان و نعمت آسمانی است که می‌تواند یک منبع آب جدید برای ما باشد؛ در ادامه مزایای دیگر ذخیره سازی آب باران اشاره می‌کنیم:

• آبیاری مزارع، آب شرب و مصارف بهداشتی و صنعتی
• کاهش جریان‌های سطحی و سیل در زمان بارش‌های شدید
• کاهش فشار بر منابع آب زیرزمینی
• کاهش هزینه‌های آب
• حفظ محیط زیست و تنوع زیستی
• مقابله با خشکسالی
• حفظ منابع آب زیرزمینی
• کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای
• بهبود روند کافی تصفیه فاضلاب
• کاهش تبخیر آب از سطح زمین

با ذخیره آب باران ، تا چه میزان می‌توان در مصرف آب صرفه جویی کرد؟

با استفاده از آب ذخیره شده در منبع آب ، می‌توان تا میزان ۵۴٪ در مصرف آب روزانه یک واحد مسکونی صرفه جویی کرد. همچنین از آب باران، می‌توان برای آبیاری باغ و باغچه، شستشو و نظافت خانه، خودرو یا حیاط نیز استفاده کرد. البته نظافت خود مخزن نیز مهم است که باید طبق زمان معین انجام شود و یا در صورت ایجاد جلبک، آلودگی و باکتری باید از طریق راههای از بین بردن جلبک مخزن، نسبت به حل آن اقدام کرد.

استفاده از آب باران در کشاورزی

در مناطق جغرافیایی که بارش باران کم است، می‌توان از سیستم‌های جمع آوری آب باران به منظور پوشش‌دهی سطح خاک استفاده کرد که فواید زیادی برای خاک دارد. آب باران به دلیل داشتن املاح مناسب برای کشاورزی بسیاری مناسب است و در این شرایط با هزینه‌های بسیار مقرون به صرفه‌تری می‌توان به هموارسازی سطح زمین زراعی و آبیاری آن پرداخت. استفاده از تانکر پلی اتیلنی کشاورزی برای صرفه جویی در مصرف آب در این شرایط می‌تواند در این زمینه بسیار مفید باشد. سپتیک تانک نیز در مزارع برای جمع آوری فضولات استفاده می‌شود. مخزن فاضلاب سپتیک تانک هم می‌تواند از جنس پلی اتیلن باشد و در زیر زمین نصب شود، اما تفاوت‌هایی میان سپتیک تانک بتنی و پلی اتیلنی وجود دارد که می‌توان در مورد آنها بیشتر مطالعه کرد.

ژئوممبران چیست؟ (ساخت مخازن آب شرب با ورق‌های ژئوممبران)

بیشتر بخوانید

تاثیر مخزن در ذخیره‌سازی آب

اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه پیدایش مخزن بیاندازیم؛ از مخازن چوبی می‌توانیم نام ببریم که در تاریخ ایران باستان نیز وجود داشته‌اند تا درخت بائوباب که در تاریخ قاره آفریقا نقش بسیار مهمی داشتند و جزء یکی از جاذبه‌های زیبای طبیعی جهان به شمار می‌روند.

لیست انواع مخازن ذخیره‌سازی آب باران

• مخازن سطحی: مخزن‌هایی که برای ذخیره آب باران، بر روی سطح زمین قرار می‌گیرند و دسترسی آسان برای تخلیه، تمیزکاری و نگهداری دارند.
• مخازن زیر زمینی: این نوع مخازن آب در زیر زمین نگهداری می‌شوند و به مخزن دفنی هم معروف هستند،
• ضمن اینکه تخلیه آنها از طریق پمپ آب انجام می‌شود
• مخازن تحت فشار: این نوع مخزن معمولا در سیستم‌های آبیاری استفاده می‌شوند و به عنوان مخزن انبساط شناخته می‌شود.
• مخازن عمودی و افقی: این مخازن که می‌توان به آنها لقب برج‌های ذخیره‌سازی آب را داد، بر روی سطح زمین قرار می‌گیرند.
• مخازن پلاستیکی و بتنی: این مخازن از ترکیب پلاستیک و بتن ساخته می‌شود و برای ذخیره سازی آب باران ، بسیار مناسب است.
• سازه‌های تخلیه و توزیع: لوله‌ها، پمپ‌ها، شیرآلات و سیستم‌های کنترل