معرفی مخزن کشاورزی مناسب برای باغ و مزرعه

مخزن کشاورزی مناسب باغ و مزرعه، می‌تواند به بهبود بهره‌وری آب و افزایش تولید محصولات زمین منجر شود. آب برای صنعت کشاورزی حیاتی و بحرانی است و امروزه دغدغه هر کشاورز تامین آب زمین زراعی خود است. بدون آب کافی، گیاهان قادر به رشد و توسعه صحیح نخواهند بود، بنابراین مدیریت منابع آب و استفاده بهینه از آن در صنعت کشاورزی بسیار اهمیت دارد. ضمن اینکه، علاوه بر آبیاری از منابع آب در فرآیندهای دیگری در صنعت کشاورزی استفاده می‌شود. که برخی از آنها عبارتند از پرورش دام، طیور و ماهی، نیاز به آب جهت شستشو و تهویه محیط هستند. در این مطلب به بررسی مخزن کشاورزی و تاثیر آن بر مدیریت مصرف آب در این صنعت می‌پردازیم.

منبع کشاورزی

یکی از راه‌های ذخیره‌سازی و مدیریت مصرف آب در زمین‌های زراعی و کشاورزی “مخزن آب” است. یکی از بهترین انواع مخازن آب برای ذخیره‌سازی آب در زمین‌های کشاورزی مخزن پلی اتیلن است. این منابع آب از جنس پلاستیک با چگالی بالا تولید می‌شوند. تانکر پلاستیکی، از تبخیر بیش از حد و همچنین نفوذ بیش از حد آب در زمین جلوگیری می‌کند و برای کشاورزانی که حق آب مخصوص دارند، بسیار مناسب است.  ضمن اینکه معمولا پس از ذخیره‌سازی، آب با روش “آبیاری قطره‌ای” به گیاه یا محصول می‌رسانند. انواع مخازن کشاورزی را در لیست زیر مشاهده می‌کنید:

• مخازن پلی اتیلن
• مخازن بتنی
• مخازن فایبرگلاس
• مخازن فلزی
• مخزن آب ژئوممبران

مخزن پلی اتیلن

منبع آب از نوع پلاستیکی که امروزه محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، دارای وزن پایین، قابلیت جابجایی و نصب آسان هستند. از دیگر مزیت‌های منبع کشاورزی پلاستیکی، می‌توان به مقاومت و طول عمر بالا، قیمت مناسب نسبت به دیگر تانکرها و استفاده از آنها به عنوان عایق حرارتی اشاره داشت. ضمن اینکه، منبع‌های کشاورزی از جنس پلی اتیلن، دارای ابعاد و کیفیت‌های متنوع هستند و قابلیت نگهداری آب و مواد مختلف دیگر مانند صنایع غذایی را نیز برخوردارند.

نکات مربوط به نصب مخزن پلی اتیلن در زمین کشاورزی

• مهمترین مرحله برای نصب مخزن پلاستیکی پلی اتیلن ، قرار گرفتن در محل نصب به صورت صحیح است ، به طوری که هیچگونه فشاری به دیواره‌های مخزن از هیچ طرف وارد نشود.
• سطح زیر مخزن باید صاف و یکدست و بدون هیچگونه شیب و پستی و بلندی باشد. متداول‌ترین زیرسازی‌ها برای نصب مخزن در باغ و زمین کشاورزی ، مواد زیر مخزن آب ، می‌تواند برگرفته از موارد زیر باشد:
• سطح با ماسه و شن
• سطح با خاک رس
• سطح سیمانی
• در صورتی که از خاک‌، شن و ماسه برای نگهداری مخزن استفاده می‌کنید ، حتما مطمئن شوید که میزان تراکم سطح آن به قدری محکم هست که در اثر باد و باران جابجا نشود.
• سطح زیر مخزن را به خوبی تمیز کنید تا هیچگونه سطح تیز مانند سنگ ریزه در آنها قرار نداشته باشد و امکان سوراخ شدن مخزن به وجود نیاید.

مخزن بتنی

مخازن بتنی دارای طول عمر بالایی هستند، اما امکان نفوذ آهک به داخل آنها زیاد است؛ ضمن اینکه معایب دیگری مانند هزینه ساخت بالایی دارند و جابجایی آنها غیر ممکن است.

مخزن فایبرگلاس

بدنه مخزن فایبرگلاس نقطه ضعف دارد و مقاومت آن در برابر ضربه، پایین‌تر از دیگر مخازن است. این مخازن برای نگهداری آب در زمین‌های زراعی و صنعت کشاورزی مرسوم نیست و معمولا جهت نگهداری سیالات خورنده و محیط‌های مرطوب استفاده می‌شود.

مخزن فلزی

مقاومت مخزن فلزی، خصوصا در زمان آتش‌سوزی و اشعه UV بالاست، اما تنوع کم و جنس سنگین آن در زمان جابجایی از معایب این نوع تانکرها به حساب می‌آید.

مخزن ژئوممبران

ژئوممبران نوعی ورق‌های عایق کاری است که در صورتی که به یکدیگر متصل شوند، می‌توانند به یک مخزن به صورت استخر تبدیل شوند که در صنعت کشاورزی، به صورت یک مخزن استفاده می‌شود. اما این مخزن نیازهای اولیه زیادی دارد و  نقشه برداری از محل و پروسه طولانی راه اندازی آن توسط متخصصین انجام می‌شود.

بهترین مخزن برای کشاورزی چیست؟

با یک مقایسه ساده می‌توان نتیجه گرفت که بهترین و مفیدترین مخزن آب مناسب کشاورزی، مخزن پلی اتیلن است. این مخزن، علاوه بر آبیاری، در زمینه‌های مختلفی مانند؛ ذخیره‌سازی مواد شیمیایی و نگهداری محصولات کشاورزی استفاده می‌شود. این نوع مخزن از جنس پلاستیکی ساخته شده و دارای ویژگی‌هایی است که آن را برای کاربردهای کشاورزی مناسب می‌سازد. تانکرهای پلاستیکی در انواع طرح‌ها و لیتراژهای مختلف شامل اندازه‌های کوچک و بزرگ می‌شوند.

مثلاً در صنعت باغداری، میوه‌ها و سبزیجات، پس از برداشت محصول، ممکن است نیاز به نگهداری آن در شرایط مناسب داشته باشند. مخازن پلی اتیلن با ایجاد شرایط محیطی مناسب از جمله حفظ رطوبت و محافظت شده برای محصولات از آنها نگهداری می‌کنند. از پرکاربردترین مخازن پلی اتیلن می‌توان به مخزن عمودی و مخزن افقی اشاره داشت که شکل ظاهری آنها از نامشان پیداست.

همچنین، مخازن پلی اتیلن در صنعت کشاورزی به عنوان مخازن مواد شیمیایی هم قابل استفاده هستند و برای کنترل آفات و بیماری‌ها در مزارع استفاده می‌شوند. این مخازن با دارا بودن مقاومت شیمیایی مناسب و خاصیت آنتی باکتریال، محلول‌ها را در شرایط ایمن و بهداشتی نگهداری می‌کنند و از ورود آلودگی به زمین و آب‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کنند. استفاده از مخزن زیتون، یکی دیگر از کاربردهایی است که برای افرادی که در زمینه کشت زیتون و کشاورزی فعالیت می‌کنند ؛ مناسب در نظر گرفته می‌شود.

چه عواملی بر میزان آب مصرفی یک زمین کشاورزی تاثیر می‌گذارد؟

اولین نکته در زمان محاسبه حجم مخزن آب برای زمین کشاورزی، آگاهی پیدا کردن از حجم آب مصرفی زمین زراعی است که برای محاسبه لیتراژ و حجم مورد نیاز در زمان تهیه تانکر، ضروری است. عوامل مختلف مانند نوع محصول، جنس خاک و مساحت زمین برای محاسبه میزان آب مصرفی مورد نیاز یک زمین کشاورزی اهمیت دارد. در لیست زیر به معرفی مهمترین آنها می‌پردازیم:

1. میزان دفعات آبیاری
2. مساحت زمین زراعی
3. میزان تراکم سطح زیر کشت
4. نوع گیاهی زیر کشت
5. میزان رطوبت، نوع اقلیم و شرایط آب و هوای منطقه
6. نوع خاک زمین زراعی
7. سن و سال گیاه

مخزن دفنی یا زیر زمینی چیست و اصول نصب آن چگونه است؟

بیشتر بخوانید

آبیاری قطره‌ای چیست؟

آبیاری قطره‌ای، یک روش پیشرفته آبیاری گیاهان است که با صرفه‌جویی در مصرف آب ، گیاه از ریشه ، آبیاری می‌شود و با استفاده از این روش می‌توان محصول را به میزان ۱۰ برابری تولید کرد.

مزایا

• بالاترین بازدهی
• صرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه‌ها
• امکان تطبیق با انواع محصولات
• حفظ سلامت گیاهان
• تزریق همزمان کود

معایب

• گرفتگی قطره چکان‌ها
• جمع شدن نمک
• نرسیدن آب به درختانِ با ریشه‌های پهناور
• بالا بودن هزینه اولیه اجرا

تجهیزات مورد نیاز برای آبیاری قطره‌ای چیست؟

• مخزن آب
• پمپ آب
• فیلتر آب
• مخزن کود
• فیلتر توری یا دیسکی
• لوله اصلی
• لوله آبرسانی
• لوله‌های جانبی یا فرعی
• قطره چکان و اتصالات لازم

مخزن ذخیره کود

تانک کود از جنس پلی اتیلن یا دیگر انواع مخازن است و برای نگهداری و تزریق کود از آن در زمین زراعی استفاده می‌شود. این تانکر برای نگهداری مایع کود نیز کاربرد دارد و در مواقع نیاز به همراه آب با کمک پمپ به محصولات تزریق می‌شود. ترکیب آب و کود در مخزن با توجه به استانداردهای خاصی انجام می‌شود و بهترین نوع مخزن برای ذخیره‌سازی این مواد، مخزن پلی اتیلن است.

جمع‌آوری و ذخیره آب باران با مخزن

ذخیره آب باران، یکی از کاربردهای مخزن ذخیره است که برای زمین کشاورزی بسیار کارآمد است. برای این کار، نیاز به یک سطح مسطح با شیب ملایم است که آب را به حوضچه هدایت می‌کند، سپس آب از داخل فیلتر داخل مخزن عبور کرده و با پمپاژ در مخازن، ذخیره و نگهداری می‌شود. از دیگر مخازنی که می‌توان در زمین‌های زراعی و دیگر موقعیت‌ها استفاده کرد، مخزن تاشو است. مخزن آب تاشو (کیسه‌ای) نیز از مخازن پرمصرف صنعت پلیمر است که معمولا برای استفاده موقت و حمل و نقل استفاده می‌شود.

نکات مهم در زمان تهیه مخزن کشاورزی

1. انتخاب مخزن بر اساس نوع محصول برای پرورش
2. آگاهی از سن و سال گیاهان
3. آگاهی از میانگین بارندگی، رطوبت هوا و نوع اقلیم منطقه
4. توجه به جنس خاک و مساحت زمین زراعی
5. توجه به دفعات آبیاری زمین زراعی