مقایسه مخازن آب فایبرگلاس و پلی اتیلن + مزایا و معایب

جنس مخازن، در انتخاب مخزن مناسب برای نگهداری انواع مایعات مثل: آب شرب، مواد شیمیایی و سایر مایعات نقش مهمی دارد. از پرکاربردترین جنس مخازن بازار، مخازن پلی‌اتیلن (پلاستیکی) و مخازن فایبرگلاس هستند. هر کدام از این مخازن، بر اساس جنس، مقاومت، هزینه و کاربرد، مزایا و معایب خاص خود را دارد. در این مطلب تفاوت این دو مخزن را به همراه مزایا و معایب آنها مورد بررسی قرار می‌دهیم.

فرق پلی اتیلن و فایبرگلاس

معرفی مخازن پلی‌اتیلن و فایبرگلاس

مخازن پلی‌اتیلن چیست؟

مخازن پلی‌اتیلن (Polyethylene Tanks) از پلیمرهای سبک و مقاوم (مانند HDPE) تولید می‌شود. این مخازن غالبا به روش قالب گیری چرخشی یا دورانی (اصطلاحا Rotational Molding) تولید می‌شود به همین دلیل ظاهری یکپارچه، بدون درز و مستحکم دارد.

مخازن فایبرگلاس چیست؟

اما مخازن فایبرگلاس (Fiberglass Tanks) از ترکیب رزین و الیاف شیشه (Glass Fiber) ساخته می‌شود. این مخازن اغلب برای کاربردهای خاص با دمای بالا یا مواد بسیار خورنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تفاوت مخزن فایبرگلاس با پلی اتیلن چیست؟

۱. مقاومت شیمیایی و فیزیکی

• پلی‌اتیلن: مقاوم در برابر اکثر اسیدها، بازها، آب و رطوبت. مناسب برای ذخیره آب آشامیدنی و مواد خوراکی.
• فایبرگلاس: مقاومت بیشتر در برابر دمای بالا، اما در برابر ضربه و فشار نقطه‌ای آسیب‌پذیرتر است.

۲. وزن و سهولت حمل و نصب

• مخازن پلی‌اتیلن بسیار سبک‌تر هستند و بدون نیاز به جرثقیل یا تجهیزات خاص قابل جابجایی‌اند.
• مخازن فایبرگلاس سنگین‌تر هستند و نصب آن‌ها به دقت و نیروی انسانی یا ماشین‌آلات بیشتری نیاز دارد.

۳. فرآیند تولید:

• تولید مخازن پلی اتیلن به روش قالب گیری دورانی و به صورت یکپارچه انجام می‌شود.
• مخازن فایبرگلاس به صورت قرار گرفتن ورقه های فایبرگلاس و به صورت دستی ساخته می‌شود.

۴. مقاومت در برابر اشعه UV

• مخازن پلی‌اتیلن با استفاده از افزودنی‌های مقاوم به UV، از تخریب بر اثر نور خورشید جلوگیری می‌کنند.
• فایبرگلاس نیز تا حدی در برابر UV مقاوم است اما در صورت ترک خوردگی، لایه داخلی ممکن است در معرض تابش قرار بگیرد و آسیب پذیر است.

۵. بهداشت و ایمنی غذایی

• مخازن پلی اتیلن با گرید غذایی (Food Grade) و بدون دخالت دست تولید می شود و برای ذخیره آب و مواد خوراکی کاملاً بهداشتی هستند.
• تمامی فرآیند تولید مخازن فایبرگلاس با دست انجام می شود و تحت تاثیر عوامل محیطی و آلودگی ها آسیب پذیری بهداشتی زیادی دارند و البته دارای رزین‌هایی است که برای نگهداری آب شرب مناسب نیست، مگر اینکه در آن از پوشش داخلی خاصی استفاده شود.

۶. تنوع شکل، اندازه و سفارشی‌سازی

• مخازن پلی‌اتیلن در صدها مدل و ظرفیت (از ۱۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ لیتر) به‌صورت آماده موجودند و امکان سفارشی سازی برای تعداد محدود ندارد.
• فایبرگلاس به صورت سفارشی در ابعاد های خاص هم قابل ساخت است اگرچه نیاز به زمان تحویل بیشتری دارد.

۷. دوام و طول عمر

هر دو مخزن در صورت نگهداری مناسب، طول عمر بالایی دارند (۱۰ تا ۲۰ سال).

۸. قیمت و صرفه‌جویی اقتصادی

• مخازن پلی‌اتیلن به‌طور کلی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر هستند.
• هزینه تولید، حمل و نصب فایبرگلاس بیشتر است، اما برای برخی کاربردهای صنعتی خاص توجیه اقتصادی دارد.

در جدول زیر اصلی‌ترین تفاوت‌ها و شباهت‌های مخزن پلی اتیلن و فایبرگلاس را به صورت مجزا مشاهده می‌کنید:

مخازن فایبرگلاس

این مخازن ممکن است در ابتدا از نظر اقتصادی کمی گران‌تر از سایر مخازن به نظر برسند، اما اگر مزایای دراز مدت این نوع مخزن در نظر گرفته شود، می‌توان آنها را جزو دسته مخازن مقرون به صرفه در نظر گرفت. مخزن جی آر پی از جمله مطرح‌ترین مخازن مدولار است است که از جنس فایبرگلاس است و انواع مختلفی دارد که در صنعت استفاده می‌شود. به طور مثال مخازن SMC و FRP.

فایبرگلاس از ترکیب الیاف شیشه با رزین‌های پلیمری ساخته می‌شود. الیاف شیشه که از شیشه مذاب با کشیدن به صورت رشته‌های نازک تولید می‌شوند، به عنوان ماده تقویت کننده عمل می‌کنند. رزین پلیمری نیز به عنوان چسب عمل می‌کند و ساختار یکپارچه و مستحکمی ایجاد می‌کند که ویژگی‌های بی نظیری مانند مقاومت مکانیکی بالا، سبکی نسبی و تحمل دماهای شدید به فایبرگلاس می‌بخشد.

مخزن فایبرگلاس

این ماده دارای استحکام و دوام بالاست، همچنین همانند پلی اتیلن سبک است. از این محصول در پروژه‌های متنوعی استفاده می‌شود. فایبرگلاس در محیط شیمیایی مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد و دارای لایه ضد UV است. به همین دلیل در مقابل اشعه خورشید پایداری مطلوبی خواهد داشت. همچنین فایبرگلاس می‌تواند تا دمای ۵۰۰ درجه سانتی گراد دوام بیاورد. اما یکی از نقاط ضعف این ماده این است که در صورت رها شدن در طبیعت تا مدت‌ها باقی مانده و تجزیه نمی‌شود.

این ماده در صنعت نساجی برای تولید پوشاک نسوز استفاده می‌شود. دلیل آن نیز ساختار الیافی است. کاربرد دیگر این محصول در صنعت خودروسازی برای ساخت قطعات مختلف از جمله سپر خودرو است. یکی دیگر از رایج ترین کاربردهای فایبرگلاس در ساخت و تولید انواع مخزن برای نگهداری مایعات است که برای ساخت انواع ایرانیت، سقف و دیوار کاذب، سیلو سیمان نیز از آن استفاده می‌شود.

ویژگی‌های مخازن فایبرگلاس

1. یکی از مزیت‌های شناخته شده مخازن فایبرگلاس، استحکام مکانیکی بالا نسبت به وزن این مخازن است. این مزیت باعث می‌شود تا این مخازن در فشارهای کاری بالا مورد استفاده قرار بگیرند.
2. این مخازن کاملا سخت اما سبک هستند.
3. قابلیت عدم عبور نور از پنل‌های این نوع مخزن آب به نوبه خود مانع از رشد خزه، جلبک و قارچ می‌شود.
4. دوام و مقاومت بالای شیمیایی و فیزیکی (عدم خوردگی بدنه و اتصالات پیچ و مهره‌ها و…) در مقابل تمامی مواد اسیدی یا انواع بازها از دیگر ویژگی‌های این مخزن است.
5. این مخازن قابلیت نگهداری سوخت‌هایی مانند بنزین و نفت را دارند.
6. بهترین گزینه برای نگهداری مواد شیمیایی هستند.

بنابراین از مخازن فایبرگلاس می‌توان به عنوان یک منبع ذخیره سوخت مانند گازوئیل، بنزین و نفت استفاده کرد.

کاربردهای مخازن فایبرگلاس

• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• ذخیره اسیدهای قوی یا محلول‌های خورنده
• نگهداری مایعات با دمای بالا
• کاربردهای سفارشی صنعتی

جنس مخازن فایبرگلاس

مخازن پلی اتیلن

مخازن پلی اتیلن اقتصادی‌ترین گزینه برای ذخیره مایعات به خصوص آب تا حدود ۳۰ هزار لیتر و ۵۰ هزار لیتر هستند. این مخازن دارای تنوع در شکل و اندازه هستند و با روش قالب گیری چرخشی (روتومولدینگ) تولید می‌شوند. این مخازن به صورت یکپارچه تولید می‌شوند و هیچ گونه درزی ندارند. همچنین به پایه احتیاجی ندارد و بر روی آسفالت تخت یا ماسه صاف قرار می‌گیرند.

از جمله ویژگی‌های مخازن پلی اتیلن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سبک وزن و قابل جابجایی آسان
• نصب آسان و استحکام در برابر ضربه
• انعطاف پذیری مرتبط با پلاستیک، شکل‌ها و انواع مختلف
• فاسد نشدنی هستند
• قابلیت تولید در رنگ‌های مختلف
• مهار کننده و مقاوم در برابر UV (اشعه فرابنفش خورشید)

پلی اتیلن دارای دو نوع چگالی بالا و چگالی پایین تولید می‌شود. از پلی اتیلن‌های با چگالی پایین برای تولید لوله پلی اتیلن، قطعات پلاستیکی، تجهیزات مرتبط با آبیاری و باکس‌های بسته بندی و حمل و نقل و… بکار می‌رود.

کاربردهای مخازن پلی‌اتیلن

• ذخیره آب شرب در خانه‌ها، باغ‌ها و ساختمان‌ها
• نگهداری سموم کشاورزی
• استفاده در صنایع غذایی
• انبارش مایعات شوینده و بهداشتی

مخازن پلی اتیلن

فرق مخازن فایبرگلاس و پلی اتیلن از نظر شکل

مخازن پلی اتیلن در طیف گسترده‌ای از انواع تانکر عمودی، افقی، بیضی، زیر پله، مکعبی، اسلیم تانک، یا آسان رو، قیفی، انبساط و سمپاش تولید می‌شوند. این مخازن بر اساس کاربردی که دارند جهت ذخیره مایعات صنعتی یا آب شرب، دارای انواع تک لایه، منبع سه لایه و چهار لایه ضد جلبک و ضد باکتری هستند.

مخازن فایبرگلاس از نظر شکل در انواع استوانه‌ای، مکعبی، سطحی و زیر زمینی تقسیم می‌شوند. ساخت این مخازن یک فرآیند دقیق است که نیازمند استفاده از مواد کامپوزیت و فناوری‌های پیشرفته است. ابتدا قالب این مخازن با استفاده از مواد مختلف مثل فلز یا رزین ساخته می‌شود، پس از آماده سازی قالب، الیاف شیشه به صورت دستی با دستگاه روی قالب قرار می‌گیرند. سپس با استفاده از ابزارهای فشرده سازی رزین در لایه‌ها به طور کامل نفوذ می‌کند و حباب‌ها حذف می‌شوند.

۱. آیا مخزن پلی‌اتیلن برای نگهداری مواد شیمیایی مناسب هستند؟

بله، بسیاری از مواد شیمیایی رایج مانند شوینده‌ها و انواع اسیدها را می‌توان در مخازن پلی‌اتیلن بدون نگرانی نگهداری کرد. با این حال، در صورت استفاده برای مواد بسیار خورنده یا دمای بالا، باید با تولیدکننده برای تولید مخزن اختصاصی مشورت کرد.

۲. آیا می‌توان از مخازن فایبرگلاس برای ذخیره آب شرب استفاده کرد؟

تنها در صورتی که درون مخزن فایبرگلاس با پوشش بهداشتی مجاز برای آب شرب (مثل لاینرهای خاص) پوشانده شده باشد، می‌توان از آن برای آب آشامیدنی استفاده کرد. در غیر این صورت، این جنس مخازن برای آب آشامیدنی توصیه نمی‌شود.

۳. کدام نوع مخزن طول عمر بیشتری دارد؟

هر دو نوع در صورت نگهداری صحیح، طول عمر بالایی دارند. اما مخازن پلی‌اتیلن به دلیل مقاومت بیشتر در برابر ضربه، در کاربردهای خانگی و عمومی دوام بالاتری دارد.

۴. آیا امکان تعمیر یا ترمیم این مخازن وجود دارد؟

بله. مخازن پلی‌اتیلن را معمولاً با جوش پلاستیک می توان ترمیم و تعمیر کرد. مخازن فایبرگلاس با استفاده از کیت‌های تعمیر رزینی و تخصصی قابل بازسازی‌اند، ولی نیاز به مهارت بیشتری دارند و معمولاً هزینه‌ی تعمیر آن بالاتر است!