اگر قصد داشته باشیم تا یک سپتیک تانک مناسب محیط را خریداری کنیم، ممکن است نیاز باشد تا بین سپتیک تانک پلی اتیلنی و بتنی مقایسههای لازم را انجام دهیم. در زمان استفاده از این محصولات باید دانش کافی نسبت به نوع آن داشته باشید و مزایا و معایب آنها را بدانید.

سپتیک تانک و چگونگی نصب سپتیک تانک
سپتیک تانک یک مخزن زیرزمینی است که برای تصفیه فاضلاب طراحی شده و به عنوان یکی از اجزای کلیدی سیستمهای فاضلاب خانگی و صنعتی نقش مهمی را در مدیریت پسابها ایفا میکند. به طور کلی انواع سپتیک تانک شامل بتنی، پلی اتیلن (پلاستیک) و فایبرگلاس است. این تانکرها به منظور تصفیه فاضلاب و برای جلوگیری از ایجاد رسوب و لجن در چاه و بخشهای مرتبط استفاده میشوند.

نصب مخزن سپتیک پلی اتیلن (پلاستیکی)
مقایسه سپتیک تانک پلی اتیلن و بتنی
در جدول زیر مقایسهای بین ویژگیهای سپتیک تانک بتنی و پلی اتیلنی انجام دادهایم:
|
سپتیک تانک پلی اتیلنی |
سپتیک تانک بتنی |
ویژگیها |
|
پلی اتیلن با چگالی بالا |
بتن مسلح |
مواد ساختاری |
|
بسیار سبک |
بسیار سنگین |
وزن |
|
نصب آسان و سریع |
نیاز به تجهیزات سنگین |
نصب |
|
هزینه اولیه بالاتر |
مقرون به صرفهتر |
هزینه |
|
طول عمر بالا و نگهداری آسان |
طول عمر بالا اما نیازمند نگهداری |
طول عمر |
|
مقاوم در برابر خوردگی |
مقاوم در برابر فشار خاک |
مقاومت محیطی |
مواد ساختاری و دوام
سپتیک تانکهای پلی اتیلنی از پلاستیک فشرده (پلی اتیلن PE) تولید میشوند، به همین دلیل در برابر خوردگی و مواد شیمیایی مقاومت زیادی دارند. در مقابل، سپتیک تانکهای بتنی از بتن مسلح ساخته میشوند که به آنها استحکام و دوام بالایی میدهد. اما ممکن است تحت تاثیر عوامل شیمیایی، دچار آسیب و ترک خوردگی شوند و عمر مفید آنها کاهش پیدا کند.
وزن و حمل و نقل
سپتیک تانک بتنی و پلی اتیلنی از لحاظ وزن و شرایط حمل و نقل، تفاوت قابل توجهی دارند. این سپتیکها از لحاظ ظاهری همانند مخازن عمودی و افقی تفاوت دارند. سپتیک تانکهای پلی اتیلنی به دلیل ساخته شدن از مواد پلاستیکی، وزن بسیار کمتری از تانکهای بتنی دارند. این ویژگی باعث میشود تا حمل و نقل آنها بسیار راحت باشد. این تانکها به دلیل وزن کم و طراحی مناسب، سریع و آسان نصب میشوند و نیاز به ماشین آلات سنگین و تخصصی ندارند.
برخلاف آنها سپتیک تانکها، وزن سنگینی دارند و همینطور نصب به مراتب دشوارتر و زمانبری دارند که با ماشین آلات سنگین و تجهیزات تخصصی قابل انجام است. برای این منظور نیز افراد باید هزینه زیادی انجام شود.

عملکرد پلاستیک سپتیک تانک
مقاومت در برابر شرایط محیطی
- مقاومت در برابر خوردگی
- سپتیک تانک بتنی: سپتیک تانکهای بتنی ممکن است تحت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب قرار بگیرند و دچار خوردگی شوند. همچنین بتن در برابر رطوبت و شرایط جوی، آسیبپذیر است.
- سپتیک تانک پلی اتیلنی: سپتیک تانکهای پلی اتیلنی به دلیل ساختار پلیمری، در برابر مواد شیمیایی و خوردگی مقاوم هستند و پوسیده نمیشوند.
- مقاومت در برابر فشار و وزن
- سپتیک تانک بتنی: سپتیک تانکهای بتنی به علت وزن و ساختار محکم خود، میتوانند فشارهای بالای خاک و آب را تحمل کنند و در شرایط سختتر محیطی عملکرد بهتری داشته باشند.
- سپتیک تانک پلی اتیلنی: این سپتیک تانکها برای تحمل فشارهای زیرزمینی طراحی شدهاند، اما در شرایطی که تحت فشار قرار بگیرند، ممکن است دچار تغییر شکل شوند.
- مقاومت در برابر دما
- سپتیک تانک بتنی: سپتیک تانک بتن در برابر دماهای بالا و پایین مقاوم است، اما ممکن است در دمای پایین ترک بخورد.
- سپتیک تانک پلی اتیلنی: این سپتیک تانکها ممکن است در دمای بالا نرم شوند، اما در دماهای پایینتر از ۵۰ درجه سانتیگراد دچار آسیب نمیشوند.
- طول عمر و نگهداری
- سپتیک تانک بتنی: عمر مفید سپتیک تانکهای بتنی میتوانند تا ۴۰ سال نیز افزایش یابند.
- سپتیک تانک پلی اتیلنی: عمر مفید سپتیک تانکهای پلی اتیلنی، بسته به شرایط محیطی و نگهداری، معمولا بین ۲۰ تا ۳۰ سال است.

سپتیک تانک بتنی ، مزایا و معایب
مخزن بتنی دارای طول عمر بالایی دارد اما در کنار آن، از معایب دیگری هم برخوردار است. از جمله آنها میتوان به تعمیر و نگهداری آنها اشاره داشت. این نوع سپتیک تانکها در صورتی که کیفیت ساخت بالایی نداشته باشند، احتمال ایجاد شکستگی در آنها افزایش پیدا میکند. راه حل درست برای افزایش طول عمر بالا در مخازن سپتیک و جلوگیری از سوراخ شدن در حین تعمیرات، نگهداری اصولی آنها است.
این سپتیک تانکها ممکن است در معرض آسیبهای ناشی از ماشینهای سنگین یا فرسایش خاک قرار بگیرند. از طرفی سنگینی این تانکرها، نصب آنها را نیز دشوارتر و هزینه نصب بیشتری را به مصرف کنندهها تحمیل میکند. از جمله دیگر معایب سپتیک تانکهای بتنی میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- بسیار سنگین است و هنگام نصب نیاز به تجهیزات سنگین دارد.
- در صورتی که به درستی نگهداری نشود، فرو ریخته میشود و از بین میرود.
- اگر در حین ساخت از مواد خوبی استفاده نشده باشد و ترکیبات به خوبی مخلوط نشده باشند، به راحتی ترک میخورند.
- احتمال بروز نشتی در آنها بیشتر میشود.
- برای جلوگیری از نشت مخازن بتنی، باید در زمان نصب از آستر استفاده کرد و به همین دلیل زمان زیادی برای نصب آنها به وجود میآید.
- درب و پایه این نوع سپتیک تانکها باید قبل از نصب آب بندی شوند.
- در صورت بروز آسیب دیدگی در سپتیک تانکهای بتنی، تعمیر و نصب مجدد آنها بسیار دشوار خواهد بود.
- پس از پایان طول عمر، این مخازن قابل بازیابی نیستند و باید دور انداخته شوند.

سپتیک تانک بتنی
سپتیک تانکهای پلی اتیلن ، معایب و مزایا
سپتیکهای پلی اتیلن، مزایای بیشتری نسبت به معایب این دسته دارند. تنها عیب مخازن پلی اتیلن، نسبت به سایر انواع مخازن، وزن سبک آنها است که ممکن است در صورت بارش باران شناور شوند. البته این مورد با نصب اصولی قابل حل است. اما سپتیک تانکهای پلی اتیلنی دارای مزایای زیاد دیگری هستند که در لیست زیر به آنها اشاره میکنیم:
- وزن پایینی دارند.
- ضد رسوب هستند.
- نصب آسانی دارند و خصوصا در برابر بتن به تجهیزات و نفرات کمتری برای نصب نیاز است.
- حمل و نقل و جابجایی آنها راحت و آسان است.
- امکان نصب آنها در مکانهای مختلف وجود دارد.
- قیمت پایینتری نسبت به نوع بتنی دارند.
- کاملا آماده نصب و اتصال هستند.
- در برابر خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند.
- میتوان از آنها برای ذخیره آب باران استفاده کرد.
- از نظر بهداشتی هم نسبت به نوع بتنی، مناسبتر هستند.

سپتیک تانک پلی اتیلنی
سپتیک تانک فایبرگلاس ، مزایا و معایب
سپتیک تانک فایبرگلاس هم در مقایسه با سایر انواع تانکرهای مانند پلی اتیلن و بتنی، دارای ویژگیهای خاصی است:
- مقاومت بالا در برابر خوردگی: به دلیل استفاده از رزینهای مقاوم، این مخازن در برابر مواد شیمیایی و محیطهای خورنده عملکرد بهتری دارند.
- وزن سبک: نسبت به مدلهای بتنی، حمل و نصب آسانتری دارند و برای مناطق دورافتاده یا پروژههای موقت مناسب هستند.
- آببندی کامل: مانع از نشت فاضلاب به منابع آب زیرزمینی میشود، که آن را برای مناطق با سطح آب زیرزمینی بالا ایدهآل میکند.
- انعطافپذیری در طراحی: میتوان آن را به صورت سفارشی برای فضاهای محدود یا شرایط خاص تولید کرد.
از مخازن فایبرگلاس برای تصفیه فاضلاب خانگی و صنعتی استفاده میشود. این مخزن همینطور در مناطق ساحلی و مرطوب به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی، بسیار مهم هستند. از جمله کاربردهای دیگر مخزن فایبرگلاس، نصب در محیطهای شیمیایی و خورنده و همچنین انعطاف پذیری در طراحی است.
دلایل محاسبه حجم سپتیک تانک قبل از خرید
محاسبه حجم سپتیک تانک یکی از مراحل کلیدی در طراحی سیستم تصفیه فاضلاب است و بسته به نوع کاربری (خانگی، صنعتی، عمومی) و تعداد افراد تحت پوشش، فرمولهای مختلفی دارد. اما دلایل مشخصی وجود دارد که قبل از خرید سپتیک تانک، باید نسبت به محاسبه حجم سپتیک تانک اقدام کرد:
۱. جلوگیری از سرریز و آلودگی محیطی
اگر حجم سپتیک تانک کمتر از نیاز واقعی باشد، فاضلاب بهدرستی تهنشین نمیشود و احتمال سرریز، بوی نامطبوع و آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی افزایش مییابد.
۲. تناسب با تعداد کاربران و مصرف روزانه
حجم باید متناسب با تعداد افراد، نوع کاربری (خانگی، صنعتی، تجاری) و میزان تولید فاضلاب باشد تا زمان ماند کافی برای تصفیه بیهوازی فراهم شود.
۳. تأثیر بر انتخاب جنس سپتیک تانک
سپتیکهای پلیاتیلنی، بتنی یا فایبرگلاس هرکدام محدودیتهایی در حجم دارند. مثلاً برای حجمهای بالا، سپتیک بتنی مناسبتر است؛ در حالی که پلیاتیلن برای حجمهای متوسط و نصب سریع کاربرد دارد.
۴. برآورد دقیق فضای نصب و ابعاد استاندارد
با دانستن حجم، میتوان ابعاد دقیق (طول، عرض، ارتفاع) را محاسبه کرد و مطمئن شد که فضای کافی برای نصب وجود دارد، بهویژه در پروژههای شهری یا ساختمانی.
۵. کاهش هزینههای نگهداری و تخلیه دورهای
سپتیک با حجم مناسب نیاز به تخلیه کمتر دارد، در نتیجه هزینههای بهرهبرداری و نگهداری کاهش مییابد.
۶. رعایت استانداردهای بهداشتی و مهندسی
در بسیاری از کشورها، حجم سپتیک تانک باید مطابق با استانداردهای مهندسی و مقررات بهداشتی باشد. تعیین حجم از ابتدا، مانع از رد شدن طرح توسط نهادهای نظارتی میشود.
جدول مقایسه انواع سپتیک تانکها
| ویژگی | سپتیک تانک فایبرگلاس | سپتیک تانک پلیاتیلن | سپتیک تانک بتنی |
|---|---|---|---|
| مقاومت در برابر خوردگی | بسیار بالا | بالا | متوسط (ممکن است ترک بخورد) |
| وزن | سبک | سبکتر از بتنی | سنگین |
| نصب و حمل | آسان | بسیار آسان | دشوار و نیازمند تجهیزات سنگین |
| طول عمر | طولانی | طولانی | متوسط (ممکن است نیاز به تعمیر داشته باشد) |
| آببندی | عالی | عالی | متوسط (ممکن است نشتی داشته باشد) |
| مقاومت در برابر فشار خاک | خوب | عالی | بسیار خوب |
| هزینه | متوسط تا بالا | متوسط | پایین |
این مخازن هرکدام ویژگیهای خاصی دارند که آنها را برای کاربردهای متفاوت مناسب میسازد. در مقایسه مخازن پلیاتیلن، فلزی، فایبرگلاس و بتنی؛ مخازن پلیاتیلن سبک، مقاوم در برابر خوردگی و اشعه UV هستند و بهدلیل نصب آسان و قیمت مناسب، در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی سبک بسیار رایجاند. مخازن فلزی از نظر تحمل فشار و دما برتر هستند و در صنایع سنگین کاربرد دارند، اما در برابر رطوبت و مواد خورنده نیاز به پوشش محافظ دارند. فایبرگلاس نیز با مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و وزن کم، گزینهای مناسب برای محیطهای صنعتی است، ولی در برابر ضربههای شدید آسیبپذیرتر است.
در مقابل، مخازن بتنی بسیار مقاوم و مناسب برای دفن در زمین یا ذخیرهسازی طولانیمدتاند، اما سنگین بوده و نیازمند زیرسازی دقیق هستند. از نظر هزینه، پلیاتیلن اقتصادیترین گزینه است، در حالیکه فایبرگلاس و فلزی قیمت بالاتری دارند و نگهداری تخصصیتری میطلبند. انتخاب مناسب بین این مخازن به نوع ماده ذخیرهشده، شرایط محیطی، بودجه و طول عمر مورد انتظار بستگی دارد. امروزه بهدلیل ترکیب مطلوبی از قیمت، دوام و راحتی نصب، مخازن پلیاتیلن بیشترین استقبال را در میان کاربران دارند.

