منبع انبساط یکی از حیاتیترین قطعات پکیج است که خرابی آن رایج است و ممکن است برای هر سیستم گرمایشی به وجود بیاید. در این مطلب، دلایل و نشانههای خرابی منبع انبساط پکیج را به همراه روشهای تعمیر و تعویض آن مورد بررسی قرار میدهیم.
منبع انبساط پکیج چیست؟
آیا تا به حال با افت فشار ناگهانی یا نوسانات دمایی در پکیج خود مواجه شدهاید؟ یکی از رایجترین دلایل این مشکلات، خرابی منبع انبساط پکیج است. این قطعه نقش مهمی در تنظیم فشار آب مدار گرمایش دارد و عملکرد نامناسب آن میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند افت فشار، نشتی و حتی خرابی کلی پکیج شود. در این مطلب، به بررسی دلایل خرابی منبع انبساط، علائم هشداردهنده و روشهای تست و تعمیر آن میپردازیم.

منبع انبساط پکیج و اجزای مختلف آن
دلایل رایج خرابی منبع انبساط پکیج
منبع انبساط نقش مهمی در تنظیم فشار مدار گرمایش دارد و خرابی آن میتواند باعث نوسان فشار، افت عملکرد پکیج و حتی نشتی آب شود. در ادامه، رایجترین دلایل خرابی این قطعه را بررسی میکنیم:
- خرابی دیافراگم: در صورت سوراخ شدن دیافراگم داخلی، منبع دیگر قادر به تنظیم فشار نخواهد بود و نیاز به تعویض دارد.
- افزایش بیش از حد فشار آب: فشار بالاتر از حد استاندارد (بیش از ۲.۵ بار) میتواند به منبع آسیب برساند. بررسی و تنظیم فشار پکیج ضروری است.
- کاهش فشار هوای منبع: اگر فشار باد داخل منبع کم شود، عملکرد آن مختل میشود. بررسی سالانه با گیج فشارسنج توصیه میشود.
- رسوبگذاری و زنگزدگی: تجمع رسوبات و زنگزدگی میتواند عملکرد منبع را کاهش داده و در نهایت باعث نشتی شود.
- نشتی یا سوراخ شدن بدنه: هرگونه نشتی در اتصالات یا بدنه منبع، نشاندهنده نیاز به تعمیر یا تعویض آن است.
نحوه عملکرد منبع انبساط پکیج
با افزایش دمای آب مدار، فشار آن نیز افزایش مییابد، این فشار اضافی، باعث ورود آب به منبع انبساط میشود و مقداری از فشار آب درون مدار کم میشود. بعد از اینکه گرمای آب به محیط داده شد و دمای آب پایین آمد، فشار آب نیز کاهش مییابد. این روند به طور کلی طرز کار منبع انبساط را تشکیل میدهد.

منبع انبساط گرد و مربعی در پشت آبگرمکن پکیج
علائم و نشانههای خرابی منبع انبساط
عوامل متعددی میتوانند باعث خرابی پکیج شوند، اما به طور کلی دلایل خرابی منبع تحت فشار پکیج در زمستان را میتوان به ۳ دسته تقسیم کرد:
مخزن انبساط در پکیج، همواره در حال تعدیل فشار آب مدار است و ممکن است معیوب شود یا بازدهی آن پایین بیاید. چندین عامل خرابی برای این قطعه وجود دارد؛ به طور مثال: با وجود اینکه این قطعه به ندرت زنگ میزند، اما در صورت سخت بودن آب مدار، احتمال زنگزدگی و خرابی منبع انبساط افزایش مییابد و ممکن است عملکرد آن کاهش یابد.
نشت آب
در این شرایط امکان وجود نشتی آب هم به وجود میآید که یک علت عمل نکردن مخزن انبساط است. زمانی که لوله یا رادیاتور پکیج دچار نشتی میشود، مدار آب پکیج از حالت آب بندی خارج میشود و تنظیمات کل سیستم بهم میخورد و منبع انبساط وارد عمل نمیشود.
مورد دیگر گسترش سیستم گرمایش است که باعث از بین رفتن تناسب حجم مخزن انبساط با مدار میشود. در این شرایط منبع انبساط کارایی خود را از دست میدهد و باید از حجمهای بالاتر منبع انبساط استفاده کرد.
به طور کلی، نوسان فشار بیش از نیم بار در دمای سرد و گرم نشان میدهد که منبع انبساط مشکل دارد. اگر این نوسان به یک بار یا بیشتر برسد، در صورت افزایش نوسان فشار به بیش از یک بار، میتوان خرابی منبع آب تحت فشار را تأیید کرد.
هواگیری
یکی دیگر از علائم خرابی منبع انبساط، سوراخ شدن بدنه آن است. در این شرایط، آب به بیرون نشت کرده و تنظیم فشار آب مدار مختل میشود.
هواگیری پکیج یکی از راه حلهای تنظیم فشار دستگاه است که باید توسط متخصصان انجام شود. باد مخزن آب تحت فشار پکیج عامل مهمی است که باید به صورت سالیانه بررسی شود. یکی از دلایل خرابی این قطعه، کاهش میزان باد است که در زمان تست گرفتن هم مشخص میشود.
توجه داشته باشید که نوسانات و کم و زیاد شدن فشار در پکیج همیشه ناشی از خطای منبع انبساط نیست، بلکه عواملی مانند نشتی آب، خرابی شیر پرکن، خرابی پمپ پکیج، جرم و رسوب دستگاه و حتی معیوب شدن برد نیز میتوانند باعث این مشکل بشوند.
گرفتگی و رسوبات
اگر علت خرابی مخزن انبساط گرمایشی، انسداد لوله یا شلنگ رابط باشد، به راحتی میتوان این مشکل را حل کرد. برای این کار لوله یا شیلنگ اتصالات را باز کرده و با استفاده از اسیدی ضعیف مانند جوهر نمک یا سرکه به خوبی آن را تمیز کنید و دوباره ببندید.

منبع انبساط پکیج و خرابی آن
چگونه منبع انبساط پکیج را تست کنیم؟
همه منبعهای انبساط دارای والف تنظیم باد (مانند والف لاستیک دوچرخه) هستند که برای بررسی سلامت این قطعه میتوان از آن استفاده کرد. بدین ترتیب؛ ابتدا درپوش شیر سوزنی برداشته و فشار داده میشود و در صورت خروج هوا میتوان گفت این قطعه خراب نیست. اما اگر آب از آن خارج شود، منبع انبساط خراب است و احتمالا بالن داخل منبع انبساط سوراخ شده است.

منبع انبساط پکیج دیواری چه زمانی باید تعویض شود؟
خرابی منبع انبساط همیشه به این معنی نیست که باید تعویض شود، بلکه میتوان این قطعه را تعمیر کرد. در صورتی که مشکلات منبع تنظیم فشار پکیج ناشی از عوامل خارجی مانند مسدود شدن مسیر منبع از زیر باشد، قابل تعمیر است. اما اگر آسیب شناسایی شده ناشی از عوامل داخلی مخزن تحت فشار باشد، تعمیر آن هزینه زیادی دارد و معمولا به صرفه نیست. مواردی که در لیست زیر قرار دادهایم، به هیچ عنوان قابل تعمیر نیستند و بهتر است منبع انبساط تعویض شود:
- خرابی سوزن (والف) هوای مخزن
- خرابی دیافراگم پکیج
- بالون یا تیوپ داخل منبع انبساط
- تغییر شکل دادن یا سوراخ شدن مخزن انبساط
برخی اوقات ممکن است هوای داخل بالن منبع، کافی نباشد و یا از گازهای بی اثر برای باد کردن آن استفاده نشده باشد. در این شرایط، با استفاده از یک فشارسنج میتوان فشار داخل بالن را اندازه گرفت که توسط متخصص و سرویس کار انجام میشود.