فلوسوئیچ یا سوئیچ جریان، وظیفه نظارت و کنترل جریان مایعات را دارد و در صورت افزایش و کاهش زیاد جریان از مقدار تنظیم شده، برای حفاظت از تجهیزات، آلارم و سنسور جریان، سیگنال الکتریکی را به پی ال سی و کنترلرهای الکتریکی ارسال میکند. فلوسوئیچ از تجهیزات متداول ابزار دقیق است و برای نظارت بر جریان سیالات مانند هوا، بخار و مایعات استفاده میشود.
فلوسوئیچ از تجهیزات حفاظتی محسوب میشود و عملکردهای تشخیص، نظارت و کنترل جریان را دارد. این دستگاه کنتاکت الکتریکی را قطع و وصل میکند و به طور کلی کاربردهای مختلف صنعتی، تجاری و مسکونی دارد. فلوسوئیچها بر اساس نوع کاربرد به دو دسته فلوسوئیچ مایعات و فلوسوئیچ هوا دستهبندی میشوند. در این مقاله، با انواع فلوسوئیچ آشنا شده و کاربرد و مزایای آن را بررسی میکنیم.

انواع فلوسوئیچ
انواع فلوسوئیچ
- فلوسوئیچ پدالی (تیغهای)
- فلوسوئیچ التراسونیک
- فلوسوئیچ مغناطیسی
- فلوسوئیچ پیستونی
- فلوسوئیچ ترمال یا گرمایشی
- فلوسوئیچ پیزو
- فلوسوئیچ خطی
- فلوسوئیچ توربینی
فلوسوئیچ پدالی
این فلوسوئیچ دارای یک پره است و در اثر جریان پدال به حرکت در میآید. فلوسوئیچ پدالی پس از رسیدن به ست پوینت تنظیم شده، یک سیگنال الکتریکی برای واکنش ارسال میکنند و با افزایش و کاهش جریان سیال، دستور قطع و وصل شدن را به میکروسوئیچ ارسال میکند. فلوسوئیچهای پدالی یا پرهای برای محافظت از پمپ آب، موتورها، چیلر و سیستم برودتی اطفاء حریق، دستگاههای پزشکی و سایر تجهیزات عبور سیال کاربرد دارند.
فلوسوئیچ التراسونیک
فلوسوئیچ التراسونیک دارای یک سنسور جریان است و بیرون از لولههای نصب میشود و با تغییر مقدار جریان عبور از لوله، یک سیگنال الکتریکی به سنسور ارسال میکند.
فلوسوئیچ مغناطیسی
فلوسوئیچ مغناطیسی از میدان مغناطیسی برای شناسایی جریان استفاده میکند و در شرایطی که سیال رسانایی داشته باشد، کاربرد دارد. از معایب این فلوسوئیچ، این است که برای سیالات غیر رسانا محدودیت دارد.
فلوسوئیچ پیستونی
این فلوسوئیچ از یک فنر و یک پیستون تشکیل شده است که همراه با جریان سیال حرکت میکند و هنگامی که جریان سیال به مقدار از پیش تعیین شده میرسد، سوئیچ را فعال میکند. سوئیچهای جریان پیستونی، اغلب در فرآیندهای صنعتی با دبی کم و کاربردهای جریان مایع استفاده میشوند.
فلوسوئیچ ترمال (گرمایشی)
فلوسوئیچهای ترمال یا گرمایشی (حرارتی) بر اساس انتقال حرارت همرفتی عمل میکنند و دارای دو سنسور دما هستند که یکی در مسیر جریان و دیگری در خارج از مسیر جریان قرار میگیرد.
زمانی که جریان گاز وجود داشته باشد، حرارت از سنسور داخلی به سنسور خارجی منتقل میشود و دما در سنسور داخلی بالا میرود. این تغییر دما، سیگنال الکتریکی را فرستاده و فلوسوئیچ را فعال میکند.
فلوسوئیچ پیزو
فلوسوئیچ پیزو، سوئیچهای قطع و وصل جریان هستند و در سیستمهای اسپری روغن، طبلهای دوار، توزیعکنندگان و فرآوری مواد غذایی کاربرد دارند.
فلوسوئیچ خطی
در فلوسوئیچ خطی، تیغه درون فلوسوئیچ تعبیه شده و در مسیر جریان سیال قرار میگیرد و با تغییر جریان سیال، طبق حالات تنظیم شده، سیگنال الکتریکی قطع و یا وصل را ارسال میکند.
فلوسوئیچ توربینی
فلوسوئیچ توربینی در مواردی که جریان سیال کم و همچنین دما و فشار فرآیند پایین باشد (مانند فلوسوئیچ پکیج) استفاده میشود.
مزایای استفاده از فلوسوئیچ
- کنترل و نظارت بر جریان
- حفاظت از پمپها، موتورها و…
- نصب و راهاندازی آسان
- قابلیت اطمینان و طول عمر بالا
- قیمت مقرون به صرفه در مقایسه با فلوترها
- بهرهوری انرژی
- قابلیت کاربرد با انواع سیالات

فلوسوئیچ
کاربرد فلوسوئیچ
فلوسوئیچها با نظارت و کنترل جریان مایعات به بهینهسازی فرآیند کمک میکنند و استفاده کارآمد از منابع را امکانپذیر میکنند. همچنین از سر ریز یا نشت مخزن پلی اتیلنی جلوگیری میکند و به حفظ نرخ جریان ثابت برای عملکرد بهینه تجهیزات و سیستمها کمک میکند. در ادامه برخی از کاربردهای فلوسوئیچ مایعات را بیان میکنیم:
- پمپ
فلوسوئیچها معمولا در سیستمهای حفاظتی پمپ برای جلوگیری از آسیب ناشی از کارکرد خشک یا جریان ناکافی استفاده میشوند. این قطعه میزان فشار در کلید اتومات دیجیتال یا ست کنترل را تنظیم میکند. هنگامی که نرخ جریان به زیر یک سطح مشخص میرسد، سوئیچ جریان سیگنالی برای خاموش کردن پمپ یا فعال کردن زنگ هشدار ارسال میکند و از پمپ در برابر آسیب ناشی از “کاویتاسیون” یا “فرسایش” محافظت میکند.
- دستگاههای خنککننده
سوئیچهای جریان چیلر، دستگاههایی هستند که در سیستمهای چیلر برای نظارت بر جریان آب سرد، درون سیستم استفاده میشوند. این فلوسوئیچها به طور مداوم بر میزان جریان آب سرد و مبرد نظارت دارند تا دستگاههای خنککننده عملکرد کارآمد داشته باشند.
- سیستمهای تهویه
فلوسوئیچها در سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع (HVAC) برای نظارت از جریان آب یا هوا مورد استفاده قرار میگیرد. این تجهیزات تشخیص میدهند که نرخ جریان بالاتر از یک آستانه تعیین شده است.
- اطفاء حریق
سوئیچهای جریان یکی از اجزای جداییناپذیر سیستمهای حفاظت در برابر آتش مانند سیستمهای اسپرینکلر هستند. فلوسوئیچهای اطفاء حریق، جریان آب را هنگام فعال شدن آبپاش تشخیص میدهند و آلارمها را ایجاد میکنند. در این شرایط، واکنشهایی مانند فعال کردن سیستمهای اطفاء حریق، اطلاع رسانی به افراد یا کنترل سیستمهای ساختمان برای اطمینان از ایمنی در هنگام آتشسوزی انجام میشود.
- تصفیه آب
فلوسوئیچها در تاسیسات تصفیه آب برای نظارت و کنترل جریان آب در مراحل مختلف فرآیند بکار میروند تا از یک عملیات کارآمد و سازگار اطمینان حاصل شود.
- آب گرمکن
سوئیچهای جریان روی دیگهای بخار (بویلرها) در خطوط لوله آب و گاز بکار میروند. کاربرد آنها محافظت از دیگ بخار در برابر عملکرد در حالتهای کم یا عدم جریان است. فلوسوئیچهای دیگ بخار معمولا برای جلوگیری از آتش گرفتن دیگ قبل از تخلیه گاز توسط فنها از طریق دودکش استفاده میشود.
- صنایع بهداشتی
سوئیچهای جریان بهداشتی (به انگلیسی: Hygienic) اغلب در صنایعی ضروری هستند که بهداشت در آنها اهمیت ویژهای دارد و شامل تولید مواد غذایی، داروها، محیطهای پزشکی و آزمایشگاهی میشوند. این سوئیچها از فولاد ضد زنگ ساخته میشوند و گاهی اوقات دارای محفظههای داخلی کاملا آببندی شده و دارای توربین یا سوئیچهای مغناطیسی هستند.

نحوه نصب فلوسوئیچ
- قطع جریان سیال
- انتخاب محل نصب
- آمادهسازی محل نصب
- نصب فلوسوئیچ
- اتصال لولهها
- اتصال الکتریکی
- تنظیم فلوسوئیچ
- تست عملکرد
نکات مهم در زمان خرید فلوسوئیچ چیست؟
در زمان خرید فلوسوئیچ به نوع اتصال، نوع کانکشن، رنج جریان، ویسکوزیته یا چگالی سیال در قیمت محصول تاثیرگذار است و باید به آنها توجه شود.