پلی اورتان چیست و چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد؟

پلی اورتان نوعی ترکیب شیمیایی است که در ساخت بسیاری از تجهیزات و ابزارهای مختلف در محیط کاری و در محل زندگی استفاده می‌شود و تاثیر بسزایی در کیفیت و کارایی این محصولات دارد. پلی اورتان یکی از پایه‌ای‌ترین ترکیباتی است که در ساخت بسیاری از ترکیبات محصولات در بازار مانند توری سرند پلی یورتان، نازل آبپاش، چرخ پلی یورتان، تیغه تمیز کننده نوار نقاله و… است. با ما همراه باشید تا در این مطلب با پلی اورتان، انواع آن و کاربردهایی که در صنعت دارد، بیشتر آشنا شوید.

پلی اورتان چیست؟

پلی اورتان (به انگلیسی: Polyurethane)، یک نوع پلاستیکی یا ماده پلیمری است که از واکنش شیمیایی پلی‌ال‌ها و ایزوسیانات‌ها ایجاد می‌شود. پلی اورتان یک ماده همه‌کاره و در عین حال بادوام، مقاوم در برابر سایش، انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر رطوبت است که کاربردهای زیادی در صنعت دارد. این ماده به دلیل خواص و کاربردهای ویژه‌ای که در صنایع دارد، نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کند.

ماده پلی اورتان یا همان پلی یورتان، اولین بار توسط شخصی به نام اوتو بایر در سال ۱۹۳۷ در آلمان کشف شد و پس از آن باعث رشد و پیشرفت بسیاری از صنایع موجود در جهان شد. در دهه‌های بعد، تکنولوژی تولید پلی اورتان به روز شد و روش‌های مختلفی برای تولید این پلیمر متناسب با نیازهای مختلف صنایع ارائه شد و این مواد با انعطاف‌پذیری بالا و افزایش کیفیت بیشتر همراه شد.

پلی اورتان چیست

تفاوت پلی اورتان و پلی اتیلن

همانطور که گفتیم پلی اورتان از ترکیب ایزوسیانات‌ها و پلی‌ال‌ها ساخته می‌شود، اما پلی اتیلن با بکارگیری مونومر اتیلن که به آنها “هومو پلیمر” می‌گویند، تولید می‌شود. پلی اورتان دارای انعطاف‌پذیری بالا مقاومت خوب در برابر سایش و ضربه، عایق حرارتی و صوتی است. پلی اتیلن دارای ویژگی‌های انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و رطوبت و همچنین عایق الکتریکی مناسب است.

انواع پلی اورتان

پلی اورتان بر اساس نوع کاربرد، انواع مختلفی دارد. به طور مثال از فوم پلی اورتان به طور وسیع در صنعت ساخت و ساز به جهت عایق کاری استفاده می‌شود. فوم پلی اورتان بر اساس ویژگی به ۳ دسته تقسیم می‌شود:

• فوم پلی یورتان نرم

فوم پلی اورتان نرم (انعطاف‌پذیر) در طیف وسیعی از محصولات مختلف تجاری و مصرفی مانند: مبلمان اداری، فضای داخلی خودرو، کفش، زیره کفش و بسته‌بندی‌های تخصصی کاربرد دارد. فوم یورتان نرم را به راحتی در سطوح مختلف و اشکال مختلف تولید می‌کنند. فوم‌های یورتان نرم شامل انواع زیر هستند:

• فوم نرم بلوکی

از فوم نرم بلوکی برای تزئین فضای داخلی خودرو مانند بالشتک‌های روی صندلی اتومبیل و تشک‌های خواب استفاده می‌شود.

• ویسکو الاستیک

از این فوم برای عایق صوتی در سینماها، سالن‌های همایش و سایر مکان‌هایی که نیاز به عایق صوتی داند، استفاده می‌شود.

• فوم پلی یورتان سخت

فوم پلی یورتان سخت یکی از انواع محبوب پلی اورتان است که کاربرد زیادی در صنعت ساخت و ساز، پنل‌های عایق و بسته‌بندی دارد. این فوم دارای ویژگی‌های مقاومت حرارتی بالا و یکپارچگی در ساختار است.

• فوم پلی یورتان نیمه نرم

در بین انواع مختلف فوم پلی یورتان در بازار، برخی از آنها نرمی پلی یورتان را ندارند و برخی از آنها نیز سختی پلی یورتان سخت را ندارند، بلکه دارای حالتی نیمه نرم هستند. این نوع فوم به دلیل ساختار خود که بخشی از سلول‌های آن باز است و بخشی از سلول‌های آن بسته، قابلیت جذب آب را به درون سلول‌های خود دارد، اما نمی‌تواند رطوبت موجود در هوا را به خود جذب کند.

از فوم پلی یورتان نیمه نرم برای ساخت انواع ضربه‌گیر سپر خودرو، ساخت اسباب بازی‌های کودکان، داشبوردها و همچنین وسایل تزئینی استفاده می‌شود. اما بیشترین کاربرد این فوم در صنعت حمل و نقل ریلی، دریایی و جاده‌ای است.

تانکر یا مخزن چرخ‌دار ؛ انواع ، اجزای سازنده ، کاربرد

بیشتر بخوانید

کاربردهای پلی اورتان

ویژگی و مزایای پلی اورتان باعث شده تا کاربرد بسیاری در صنایع مختلف داشته باشد. برخی از صنایعی که این ماده در آنها استفاده می‌شود در لیست زیر قرار دارد:

• صنایع پوشاک
• صنایع خودروسازی
• صنایع الکترونیکی
• صنایع پزشکی
• لوازم ورزشی
• ساختمان سازی

کاربردهای پلی اورتان

ویژگی و خواص پلی اورتان

پلی اورتان یک پلیمر با ویژگی‌ها و خواص چند منظوره است که در انواع صنایع به کار می‌رود. تشک‌ها، اسباب بازی‌ها، الیاف مصنوعی، رنگ، پوشش‌ها و عایق‌ها و بسیاری موارد دیگر از پلی اورتان ساخته می‌شوند. در واقع به دلیل ویژگی‌ها و خاصیت‌های این ماده است که در ادامه بیشتر با آنها آشنا می‌شوید.

استحکام بالا

پلی اورتان به دلیل ساختار پلیمری و الاستومری، دارای استحکام و مقاومت بالایی است. این ویژگی باعث می‌شود تا در برابر ضربات، خوردگی‌ها و فشارهای مختلف مقاوم باشد.

الاستیسیته

یکی از خصوصیات برجسته پلی اورتان الاستیسیته آن است. این ویژگی به معنای بازگشت به شکل اصلی بعد از تغییر شکل موقت است و این امکان را می‌دهد تا به خوبی با درجه حرارت و فشار سازگار باشد.

مقاومت به روغن و حلال‌ها

پلی اورتان به دلیل مقاومت بالا در برابر تماس با روغن و حلال‌ها ، یک انتخاب مناسب در برنامه‌هایی است که با این مواد در تماس هستند.

عایق گذاری حرارتی

پلی اورتان عایق حرارتی خوبی دارد و می‌تواند در دماهای مختلف بدون تغییر در خواص خود عمل کند.

مقاومت در برابر سایش

پلی اورتان به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، به عنوان یک ماده پوشش بر روی سطوحی که ممکن است با سایش مواجه شوند، بکار می‌رود.

سبک وزن

پلی اورتان دارای وزن کم و سبک است و به همین دلیل برای محصولاتی که نیاز به کاهش وزن دارند، مناسب است.

قابلیت فرآوری و تولید پوشش‌های چند لایه

پلی اورتان به خوبی با مواد مختلف ترکیب می‌شود و امکان تولید پوشش‌های چند لایه را ممکن می‌سازد.

مقاومت در برابر آب

جذب آب در برابر قطعات الاستومر بسیار ناچیز است و این قطعات مقاومت بسیار مناسبی در برابر آب دارند.

مقاومت در برابر آتش

بسیاری از گریدهای الاستومرهای پلی یورتان آتش‌را نیستند و با ترکیباتی می‌توان آنها را برای کاربردهای آتش خاموش‌کن یا غیر سوزان طراحی کرد.

پوشش، چسب و درزگیر

پلی یورتان دارای چسبندگی خوب، مقاومت شیمیایی بالا، انعطاف‌پذیری دمای پایین، خشک شدن عالی و مقاومت در برابر خراش کافی است که باعث می‌شود تا انتخاب مناسبی به عنوان پوشش، درزگیر و الاستومر باشد.

پلی یورتان ترموپلاستیک

پلی یورتان ترموپلاستیک ترکیبات فیزیکی و کاربردهای زیادی دارد که از جمله ویژگی‌های آن انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر سایش و ضربه، مقاومت در برابر آب و هوا، خاصیت کشسانی زیاد و… است. به دلیل وجود این خاصیت در این ماده می‌توان در صنعت خودروسازی، ساخت و ساز، کفش و… استفاده کرد.

پلی یورتان یا پلی اورتان

فرق بین پلی اورتان و پلی یورتان چیست؟

تفاوت پلی اورتان و پلی یورتان ممکن است در ابتدا برای برخی مبهم به نظر برسد، اما به طور کلی این دو ماده از یک ماده شیمیایی هستند. همانطور که گفتیم؛ این ماده، یک پلیمر است که از واکنش ایزوسیانات‌ها با الکل‌ها بدست می‌آید و در صنایع مختلف مانند تولید فوم، پوشش‌دهی، چسب‌ها و مواد نرم، کاربرد فراوانی دارد. این ماده دارای انعطاف‌پذیری، مقاومت بالا و دوام طولانی در بسیاری از زمینه‌ها است. پلی یورتان، تنها در تلفظ و نوشتار با پلی اورتان متفاوت است. این دو واژه ممکن است در برخی متون به جای یگدیگر استفاده شوند، اما از نظر علمی به یک ماده مشابه اشاره دارند.